Hervormde Grote of Lebuinuskerk
In gebruik
(Kerk)gebouw
De historie gaat terug tot omstreeks 770, toen de eerste kerk zou zijn gesticht. Lebuinus, een prediker uit Engeland, bouwde hier in een houten kerk. | |
Bernold, bisschop van Utrecht, legde in 1040 de eerste steen voor een grote Romaanse basiliek. | |
De 11e eeuwse crypte is gebouwd onder het bestuur van bisschop Bernulphus - een met kruisgewelven overdekte lage ruimte onder het koor - kunstig bewerkt. In de crypte is een put die in verbinding staat met de IJssel. | |
Het gewelf wordt gedragen door twee rijen versierde zuilen uit Nivelsteiner zandsteen. De crypte onder het verhoogde koor, de koorsluiting, een viertal pijpers en enige hoogopgaanse muren resteren van dit bedehuis. | |
Teerlingkapelen toegepast, op de zuilschachten zijn versieringen gebeeldhouwd, Romaans systeem van kruisgewelven. | |
Unieke middeleeuwse tegelvloer uit ± 1220 | |
Kerkrestauratie ± 1230.. | |
Stadsbrand in 1240. | |
Nieuwe Lebuinuskerk is gebouwd in 1334. Laatgotische hallenkerk met een forse toren - totale hoogte 62.5 meter - bekroond door een achthoekige lantaarn uit 1612 van Hendrick de Keijzer. | |
De basiliek is in de 15e en 16e eeuw verbouwd tot de huidige gotische hallenkerk. | |
De toren is in twee Gotische geledingen gebouwd tussen 1459 en 1499. Het plan om een tweede toren te bouwen is niet uitgevoerd, de aangebouwde Mariakerk stond in de weg. | |
gewelfschilderingen uit ± 1486 | |
magistraatskapel gebouwd tussen 1494 en 1499, in de gewelfschilderingen twee wildemannen die wapenschilden vasthouden | |
muurschilderingen uit ± 1535, 1549 en midden 16e eeuw | |
grafzerk uit 1617 van Baltasar Boebeker | |
carillon met 47 klokken, 28 door de gebroeders Hemony, is het oudste Hemony-carillon dat nog bestaat | |
in de kerk vele gewelfschilderingen en wandschilderingen uit de 15e en 16e eeuw | |
eiken preekstoel uit 1781 in Lodewijk XVI stijl | |
vrijwel tegen de noordwesthoek heeft nog een kerk gestaan: de parochiekerk in de 15e eeuw gewijd aan Maria | |
grote uitwendige restauratie begin 1900, drie middeleeuwse kappen vervangen door een eigentijdse kapconstructie | |
in 1930 en 1940 is de kerk inwendig gerestaureerd, bepleistering op wanden en pijlers verwijderd met uitzondering van de wandschilderingen | |
in de jaren '50 en '60 zijn de ramen en het leien dak vernieuwd | |
tijdens opgravingen in 1961 en 1962 zijn de funderingen blootgelegd van het "westwerk" van het huidige godshuis, dat in 1046 in tufsteen was opgetrokken | |
deze ingangspartij bestond uit twee torens en een soort hal in het midden | |
In de jaren '80 zijn de gevels en de kerkvloer hersteld,een groot aantal wand- en gewelfschilderingen zijn gerestaureerd. Nieuwe verwarming. | |
Op 23 februari 1990 kon het gebouw, in aanwezigheid van koningin Beatrix, weer in gebruik worden genomen. | |
PKN-kerk | |
Combinatie van kerkelijk en multifunctioneel medegebruik, de kerk is zonder noemenswaardige aanpassingen geschikt voor uiteenlopend gebruik |
Bronvermelding van het (kerk)gebouw
Boeken | |
Geen informatie aanwezig |
Tijdschriften en andere uitgaves | |
Geen informatie aanwezig |
Koororgel
Orgel locaties
Naam gebouw | Plaats | Periode |
---|---|---|
Hervormde Grote of Lebuinuskerk | Deventer | 1950 - |
Orgelhistorie
b: | Fa. W. van Leeuwen, Leiderdorp 1942-1950; het orgel is geschonken door D.L. Ankersmit; EL II vp: Hw 6-Pos 6-Ped 2 |
Dispositie
1950 (Van Leeuwen): | |
Hoofdwerk (I) | |
Bourdon 16 tr., Prestant 8, Bourdon 8 tr., Octaaf 4, Mixtuur bas, Cornet V discant | |
Positief (II) | |
Baarpijp 8, Viola di Gamba 8, Fluit 4, Roerquint 2 2/3, Gemshoorn 2, Kromhoorn 8 | |
Pedaal | |
Subbas 16 tr., Gedekt 8 tr. |
Bronvermelding van het koororgel
Boeken | |
Geen informatie aanwezig |
Tijdschriften en andere uitgaves | |
de Mixtuur 80(1995)1008 | |
de Orgelvriend 11(1976)5-6* |
Koororgel
Orgel locaties
Naam gebouw | Plaats | Periode |
---|---|---|
Hervormde Grote of Lebuinuskerk | Deventer | - |
Orgelhistorie
b: | H.H. Hess 1788 vóór |
o: | Fa. J. Reil, Heerde; M I: bas 4-discant 6 |
Dispositie
Geen informatie aanwezig |
Geen
foto
beschikbaar
Bronvermelding van het koororgel
Boeken | |
- |
Tijdschriften en andere uitgaves | |
de Orgelvriend 10(1983)21* |
Hoofdorgel
Orgel locaties
Naam gebouw | Plaats | Periode |
---|---|---|
Hervormde Grote of Lebuinuskerk | Deventer | - |
Orgelhistorie
b: | Roeloff ± 1541 |
r: |
1595/96 orgel gekeurd door Jan Pietersz. Sweelinck te Amsterdam 1595 |
r: |
Jan Morlet, Arnhem II 1616; grote herstelwerkzaamheden orgel gekeurd door Jan Pietersz. Sweelinck te Amsterdam in november 1616 |
r: | G. Germersen 1638 |
r: | Arnold en Tobias Bader, Deventer 1639/41; verbouwing |
r: | R. Henric, Zwolle 164. |
r: | Albertus Anthony Hinsz, Groningen tot 1762; reparaties |
r: | J. Smit 1663 |
r: | J. Slegel 1668, 1684 |
r: | Frans Caspar Schnitger 1720/22; grote vernieuwing en uitbreiding |
r: |
Johann Gustav Schilling 1762; M III ap: 26 registers - in 1835 stelt orgelmaker Johan Heinrich Holtgräve een onderzoek in hoever dit oude instrument gebruikt kan worden in een nieuw te bouwen orgel |
r: |
J.G. Schillings, Deventer 1762; M III: Hw 6-Rw 11-Bov 9 - orgel gesloopt door Johann Heinrich Holtgräve; |
o: | Bovenwerklade (Frans Caspar Schnitger 1722/25) naar RUURLO Ned Hervormde Dorpskerk 1839 |
b: |
Johann Heinrich Holtgräve 1838/39; in neo-renaissance stijl, met oud materiaal en pijpwerk vorig orgel; M III vp: Hw 13-Rugpos 8-Bov 11-Ped 10 het contract is getekend op 11 januari 1836 het orgel is opgeleverd op 14 augustus 1839 en gekeurd door W.G. Hauf, organist Martinikerk te Groningen en S.A. Hempenius, organist Grote Kerk te Zwolle inwijdingsconcert op 28 oktober 1839 door S.A. Hempenius |
r: | Petrus van Oeckelen & Zn., Harenermolen 1890/92; herstelwerkzaamheden, blaasbalgen en windladen hersteld, oude kamertoon naar a' = 440 Hz. |
r: | Fa. Maarschalkerweerd, Utrecht 1904 |
r: | Fa. van Leeuwen, Leiderdorp 1942; ombouw |
r: | Willem van Leeuwen Gzn, Leiderdorp 1955/56; restauratie |
r: |
Fa. D.A. Flentrop, Zaandam 1972/75; grote restauratie; M III vp: Hw 13-Rugpos 11-Bov 11-Ped 10 de principe-opdracht werd ± 1970 verstrekt adviseur dr M.A. Vente te Utrecht orgel op woensdag 3 september 1975 weer in gebruik genomen met een bespeling door eigen organist Jan Kleinbussink |
o: | HW-lade Schnitger naar RUURLO ned herv kerk Gebr. Reil, Heerde 1983 |
r: | 1990/91; revisie |
r: | Orgelmakerij Rei, Heerde 2017/18 |
Dispositie
1839 (Holtgräve - volgens het contract): | |
Hoofdklavier C-f3 | |
Praestant 16, Bourdon 16, Octaaf 8, Roerfluit 8, Octaaf 4, Gemshoorn 4, Openquint 3, Octaaf 2, Mixtuuur IV-V-VI-VIII, Sexquialter IV discant, Cornet V discant, Fagot 16, Trompet 8 | |
Rugpositief C-f3 | |
Praestant 8 (discant dubbel), Holpijp 8, Quintadeen 8, Octaaf 4, Roerfluit.4, Quint 3, Octaaf 2, Fluit 2, Mixtuur III-IV-V-VI 2, Trompet 8, Dulciaan 8, Tremulant | |
Bovenclavier C-f3 | |
Salicionaal 8, Baarpijp 8, Viola di Gamba 8, Holpijp 8, Fluit travers 8 vanaf gº, Octaaf 4, Openfluit 4, Quintfluit 3, Woudfluit 2, Echotrompet 8, Vox Humana 8, Tremulant | |
Pedaal | |
Praestant 16, Open Subbas 16, Octaafbas 8, Fluitbas 8, Quint VI, Octaaf 8, Quint 6, Octaaf 4, Fluit 4, Bazuin 16, Trompet 8, Trompet 4 | |
Negen blaasbalgen, waarvan vier uit het oude orgel | |
1885 (volgens van ’t Kruijs): | |
Hoofdmanuaal | |
Prestant 16, Bourdon 16, Octaaf 8, Roerfluit 8, Octaaf 4, Gemshoorn 4, Quint 3, Octaaf 2, Cornet V, Mixtuur IV-VIII, Sexquialter IV, Fagot 16, Trompet 8 | |
Rugwerk | |
Prestant 8 discant dubbel, Quintadeen 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Roerfluit 4, Quint 3, Octaaf 2, Fluit 2, Mixtuur III-VI, Trompet 8, Dulciaan 8 | |
Bovenmanuaal | |
Baarpijp 8, Holpijp 8, Salicionaal 8, Viola di Gamba 8, Fluit trav. 8 discant, Octaaf 4, Open Fluit 4, Quintfluit 3, Woudfluit 2, Trompet 8, Vox Humana 8 | |
Pedaal | |
Prestant 16, Subbas 16, Octaaf 8, Fluit 8, Quint 6, Octaaf 4, Fluit 4, Bazuin 16, Trombone 8, Trompet 4 | |
Koppelingen | |
Afsluitingen, Tremulanten, Calcant | |
1956 (Holtgräve/Van Leeuwen): | |
Hoofdwerk (II) C-f3 | |
Prestant 16, Bourdon 16, Octaaf 8, Roerfluit 8, Octaaf 4, Gemshoorn 4, Quint 3, Octaaf 2, Sexquialter IV discant, Cornet V discant, Mixtuur IV-VIII, Fagot 16, Trompet 8 | |
Rugpositief (I) C-f3 | |
Bourdon 16, Prestant 8 discant dubbel), Holpijp 8, Octaaf 4, Roerfluit 4, Quint 3, Octaaf 2, Fluit 2, Mixtuur III-IV-VI, Trompet 8, Dulciaan 8, Tremulant | |
Bovenwerk in zwelkast (III) C-f3 | |
Holpijp 8, Baarpijp 8, Quintadeen 8, Viola di Gamba 8, Violoncel 8, Octaaf 4, Open Fluit 4, Kwintfluit 2 2/3, Woudfluit 2, Trompet 8, Hobo 8, Tremulant | |
Pedaal C-d1 | |
Prestant 16, Subbas 16, Octaaf 8, Fluitbas 8, Kwint 5 1/3, Octaaf 4, Fluit 4, Bazuin 16, Trombone 8, Trompet 4 | |
2 Manuaalkoppelingen (bas/discant), 1 Pedaalkoppeling | |
4 sperventielen | |
1975 (Holtgräve/Flentrop): | |
Hoofdwerk (manuaal II) C-f3 | |
Prestant 16, Bourdon 16, Octaaf 8, Roerfluit 8, Octaaf 4, Gemshoorn 4, Quint 3, Octaaf 2, Mixtuur IV-VIII, Sexquialter IV discant, Cornet V discant, Fagot 16, Trompet 8 | |
Rugpositief (I) C-f3 | |
Prestant 8, Holpijp 8, Quintadeen 8, Octaaf 4, Roerfluit 4, Quint 3, Octaaf 2, Fluit 2, Mixtuur III-VI, Trompet 8, Dulciaan 8, Tremulant | |
Bovenwerk (III) C-f3 | |
Baarpijp 8, Holpijp 8, Viola di Gamba 8, Octaaf 4, Open Fluit 4, Quintfluit 3, Woudfluit 2, Tertsfluit 1 3/5, Scherp IV-VI, Trompet 8, Vox Humana 8, Tremulant | |
Pedaal C-d1 | |
Prestant 16, Subbas 16, Octaaf 8, Fluitbas 8, Quint 6, Octaaf 4, Fluit 4, Bazuin 16, Trompet 8, Trompet 4 | |
Koppel: Hw - Rp bas/discant, Hw - Bw bas/discant, Koppel Ped - Hw | |
Vier afsluiters |
Bronvermelding van het hoofdorgel
Boeken | |
Bouman, mr A.: orgels in Nederland (1943)65 foto 44*; uitgave Allert de Lange, Amsterdam 1943 | |
Gierveld, dr Arend Jan: 250 jaar Hinsz-orgel Leens 25 | |
Gierveld, dr Arend Jan: het ned. huisorgel in de 17e en 18e eeuw 266; Vereniging voor Ned. Muziekgeschiedenis 1977 | |
Gregoir, Edouard Georges Jacques (1822-1890): Historique de la facture et des facteurs d'orgues, Antwerpen (1865)34 72 73 74 88 121 155 156 | |
Holthuis: van Oeckelen 8 | |
Kruijs, M.H. van 't: disposities der verschillende orgels (1885)23 | |
Luteijn, A.C.M.: de orgelpijp uit (1976)48* 87*; bosch & keuning, baarn | |
Oost, Ger/Wisgerhof, Bert: er staat een orgel 28 | |
Os, drs J.F. van: langs nederlandse orgels II 9 17 18 39 50 51 53 54 148*, uitgave Bosch & Keuning te Baarn | |
Vlagsma: de Friese orgels (1500-1750)126, Fryske Akademy Leeuwarden 2003 |
Tijdschriften en andere uitgaves | |
75 jaar Flentrop orgelbouw 63 | |
contactbrief voor kerkenverzamelaars 23(1990)16, 124(2018)5 | |
de Mixtuur 11(1973)215, 19(1976)405, 34(1981)129, 39(1982)364, 46(1984)663, 49(1985)776, 80(1995)1007 1010 | |
de Orgelvriend 11(1976)1* 4-6*, 11(1980)22-23*, 12(1981)9* 10*, 8(1984)1*, 5(1986)4*, 10(1986)6** | |
de Ruiter-stichting tot behoud Ned orgel: het orgel in de dorpskerk te Ruurlo 4 | |
de orgelmaker Witte 8 | |
foto 1956* | |
gregoriusblad 12(1975) | |
grepen uit de orgelgeschiedenis van de Ned. Hanzesteden, samenstelling Maarten Seijbel (2015)9* | |
het Orgel 2(1955)14, 9(1963)157* 162, 2(1970)47, 7/8(1975)251-252, 12(1977)414-416* | |
het maarschalkerweerd-orgel in de Bergeijkse Hofkerk 40 | |
kerken . . . monumenten, uitgave Rijksdienst voor de Monumentenzorg december(1977)*, (1983)* | |
kerkepadgids (1978)bijl (1979)11 (1980)77 78 80 |
Laatste update: 2018-10-22 11:52:19