Hervormde kerk Petrus
In gebruik
(Kerk)gebouw
Kerk gebouwd in ?? | |
De kerk is verplaatst wegens wateroverlast ± 1270. | |
Nieuwe kerk gebouwd in de 13e eeuw. Vroeg voorbeeld van de romano-gotische bouwstijl in Groningen. | |
De kerk is rond het jaar 1280 in gebruik genomen. | |
Het schip kreeg twee traveeën en het koor een rechthoekige sluiting. De wanden zijn verdeeld in twee zones, onderste bestaat uit een aantal spitsboognissen, op enkele plaatsen afgewisseld door een ingang. Bovenste zone voorzien van twee lange smalle spitsboogvensters geflankeerd door nissen met siermetselwerk omgeven voor een kraalprofiel. De grootste nis in de zuidmuur was vroeger een deur. | |
Opvallend in het interrieur zijn de achtribbile koepelgewelven in het schip en het koor van de kerk. Het koorgewelf bezit een rozet van rondstaven. | |
De lage, losstaande klokkentoren met zadeldak is in dezelfde periode als de kerk gebouwd en bevat twee luidklokken (dis1, H. Kellemans 1603 en a1, Van Bergen, Midwolda 1950). | |
Enkele beschilderde gedeelten van de gewelven hebben een 15e eeuwse beschildering met lofwerk. | |
In 1709 zijn ankers op de muur aangebracht na een herstelling in dat jaar, de koorafsluiting kreeg een gesneden bekroning. | |
Het fraaie, houten meubilair (preekstoel, doophek en koorafsluiting) is in de 17e en 18e eeuw vervaardigd. De preekstoel is uit 1736 van Caspar Struiwig, en is rijk versierd met Lodewijk XIV-ornamenten. Tegenover de preekstoel een bank met luifel uit 1671 voor de kerkvoogden. Het koor is afgesloten door twee herenbanken, één bestemd voor de Drost van Groningen. | |
Kerkrestauratie in 1770. | |
Vergaande restauratie in 1915; de wanden en het gewelf werden ontpleisterd. | |
Wegens zeer slechte staat van het gebouw is de kerk in 1985 gesloten. Er werd niet gerestaureerd in verband met gebrek aan financiën. | |
De Hervormde gemeente hield haar diensten nu in een gebouw vlak bij de kerk, een gebouw dat "Kerkhörn" heet. | |
Kerkrestauratie 1997/2001 | |
De restauratie is in januari 2001 afgerond. | |
De kerk is een PKN-kerk en er vinden ook andere activiteiten in het gebouw plaats. |
Bronvermelding van het (kerk)gebouw
Boeken | |
Geen informatie aanwezig |
Tijdschriften en andere uitgaves | |
Geen informatie aanwezig |
Hoofdorgel
Orgel locaties
Naam gebouw | Plaats | Periode |
---|---|---|
Hervormde kerk Petrus | Zuidbroek | 1795 - |
Orgelhistorie
b: | |
b: | A. de Mare 1578 |
r: | E. Evers 1624 |
b: |
Frans Casper Schnitger jr en Heinrich Hermann Freytag, Groningen 1793/95; het orgel werd ontworpen door A.A. Hinsz. Er werd gekozen voor de actualiteit van een classicistisch ontwerp in Louis XVI-stijl; M II vp: Hw 12-Rugpos 8-Ped 8 - onderhoud Schnitger/Freytag te Groningen na 1795 - onderhoud Heinrich Hermann Freytag te Groningen na 1799 - onderhoud N.A.G. Lohmans vanaf 1815 |
r: |
N.A.G. Lohman 1815; reparatie - onderhoud H.E. Freytag van 1824 tot 1851 |
r: | Petrus van Oeckelen 1853; wijziging: Gedeck Quint 3 en Octaaf 2 van het Rugpositief werden vervangen door respectievelijk een Viola di Gamba 8 en een Flageolet 1. De Sexquialter van het Rugpositief werd vervangen door een Terts 1 3/5, die deels werd samengesteld uit pijpwerk van de Octaaf 2. De Roerquint 6 van het Pedaal werd opgeschoven naar Bourdon 8 |
r: | Petrus van Oeckelen 1884; technisch herstel |
r: |
Ahrend & Brunzema ± 1953; schoonmaak en intonatiecorrectie - De Viola di Gamba 8, die bij opslag als gevolg van werkzaamheden aan het kerkdak beschadigd was geraakt, werd omgewerkt tot Gedekt Quint 3 - In 1997 werd ten behoeve van de kerkrestauratie het pijpwerk door W. van der Putten en B. Veger opgeslagen in de kerk te Noordbroek |
r: | Orgelmakerij Bakker & Timmenga, Leeuwarden 2006/07; de oorspronkelijke dispositie werd hersteld door de wijzigingen van 1853 ongedaan te maken. De Sexquialter werd nieuw gemaakt. De verschuivingen in de bekers van de pedaaltongwerken en de Trompet 8 van het Manuaal bleven gehandhaafd. De bekers van C-gº van de manuaaltrompet werden wel een halve toon teruggeschoven. Het gehavende snijwerk werd hersteld door T. Top te Kruisweg; M II vp: Man 12-Rugpos 8-Ped 8 |
Dispositie
1795 (Schnitger/Freytag): | |
Hoofdwerk (I) | |
Gedekt 16, Praestant 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Speelfluit 4, Nasard 3, Octaaf 2, Woudfluit 2, Cornet III discant, Mixtuur IV-VI 2, Trompet 8, Vox Humana 8, Tremulant | |
Rugpositief (II) | |
Roerfluit 8, Praestant 4, Fluit 4, Gedektquint 3, Octaaf 2, Speelfluit 2, Sesquialtera II-III, Dulciaan 8, Tremulant | |
Pedaal | |
Bourdon 16, Praestant 8, Gedekt 8, Roerquint 6, Octaaf 4, Bazuin 16, Trompet 8, Cornet 4 | |
Manuaalkoppel, Pedaalkoppel | |
Vier blaasbalgen | |
1885 (volgens van ’t Kruijs): | |
Bovenmanuaal | |
Bourdon 16, Prestant 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Speelfluit 4, Nasat 3, Octaaf 2, Woudfluit 2, Cornet III, Mixtuur IV-VI, Trompet 8, Vox-Humana 8 | |
Rugwerk | |
Roerfluit 8, Prestant 4, Fluit 4, Gedakt-Quint 3, Octaaf 2, Speelfluit 2, Sexquialter II-III, Dulciaan 8 | |
Pedaal | |
Bourdon 16, Prestant 8, Gedakt 8, Roerquint 6, Octaaf 4, Bazuin 16, Trompet 8, Cornet 4 | |
4 Blaasbalgen | |
± 1960 (volgens Bouman): | |
Hoofdwerk (I) | |
Gedekt 16, Praestant 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Spitsfluit 4, Nasard 2 2/3, Octaaf 2, Woudfluit 2, Cornet III (4-3 1/5-2 2/3), Mixtuur III-VI 2, Trompet 8, Vox humana 8 | |
Rugwerk (II) | |
Holpijp 8, Viola di gamba 8, Praestant 4, Gedekte fluit 4, Gemshoorn 2, Terts 1 3/4, Flageolet 1, Dulciaan 8 | |
Pedaal | |
Bourdon 16, Praestant 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Bazuin 16, Trompet 8, Klaroen 4 | |
2007 (Schnitger/Freytag/Bakker & Timmenga): | |
Manuaal C-e3 | |
Gedekt 16, Praestant 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Speelfluit 4, Nassat 3, Octaaf 2, Woudfluit 2, Mixtuur III-IV-V-VI bas/discant, Cornet III discant, Trompet 8, Foxhumana 8, Tremulant | |
Rugpositief C-e3 | |
Fluit douce 8. Praestant 4, Fluit 4, Gedektquint 3, Octaaf 2, Speelfluit 2, Sexquialter II-III, Dulciaan 8, Tremulant | |
Pedaal C-d1 | |
Bourdon 16, Praestant 8, Holpijp 8, Roerquint 6, Octaaf 4, Bazuyn 16, Trompet 8, Cornet 4 | |
Schuifkoppel. Koppeling Aan T Pedaal | |
Ventiel Manuaal. Ventiel Rugpositief, Ventiel Pedaal. Windlossing | |
Temperatuur volgens Young. Winddruk 71 mm. waterkolom |
Bronvermelding van het hoofdorgel
Boeken | |
Bouman, mr A.: Nederland Orgelland 97, uitgave Spruyt, van Mantgem & de Does, Leiden 1964 | |
Gierveld: 250 jaar Hinsz-orgel Leens 24 26 29 36 | |
Gregoir, Edouard Georges Jacques (1822-1890): Historique de la facture et des facteurs d'orgues, Antwerpen (1865)110 132 286 | |
Hess 54-55 | |
Holthuis: van Oeckelen 10 | |
Kruijs, M.H. van 't: disposities der verschillende orgels (1885)149, uitgave Frits Knuf, Amsterdam 1972 | |
Steensma: langs de oude groninger kerken 129-131 foto 82* | |
Talstra, Frans: langs nederlandse orgels I 13 20 31 39 42 46 119*, uitgave Bosch & Keuning te Baarn |
Tijdschriften en andere uitgaves | |
contactbrief voor kerkenverzamelaars 26(1991)13, 46(2001)16 | |
de Mixtuur 7(1972)118, 34(1981)135 | |
de Orgelvriend 3(1976)6* | |
het Maarschalkerweerd-orgel in de Bergeijkse Hofkerk 53 | |
het Orgel 7/8(1960)155* 159, 2(1990)58-60* 65-72 | |
het Orgelblad IV(1961)164 | |
kerkepadgids (1984)33* |
Koororgel
Orgel locaties
Naam gebouw | Plaats | Periode |
---|---|---|
Hervormde kerk Petrus | Zuidbroek | - |
Orgelhistorie
b: |
Dispositie
Geen informatie aanwezig |
Bronvermelding van het koororgel
Boeken | |
Geen informatie aanwezig |
Tijdschriften en andere uitgaves | |
Geen informatie aanwezig |
Laatste update: 2018-10-31 11:50:45