Hervormde Grote of St Nicolaaskerk
In gebruik
Foto: Flip Veldmans
Zarken
Monnickendam
Gemeente Waterland
Noord-Holland
Monnickendam
Gemeente Waterland
Noord-Holland
(Kerk)gebouw
| In ± 1400 is met de bouw van de kerk begonnen bij de vestingwallen. De kerk is gebouwd in 1455. Tweebeukige hallenkerk. | |
| ± 1500 driebeukige hallenkerk met twee ingangsportalen en een sacristie. | |
| ± 1520 werd met de bouw van de zware toren begonnen, vrijstaand vóór de kerk. De noordbeuk en middenbeuk zijn tot de toren verlengd. | |
| In 1644 is de zuidbeuk verlengd | |
| Het gotisch koorhek is uit 1563. | |
| In 1640 is de toren gerestaureerd door Pieter van Delft te Amsterdam naar voorbeeld van Loenen a/d Vecht. Hoogten: 1e omloop: 21.85 m., 2e omloop 39 m. en spits 56.4 m. | |
| Het contract is gesloten op 25 mei 1640. | |
| In de 17e eeuwis een laatgotische driebeukige hallekerk van 67 x 29 meter gebouwd. | |
| In 1641 is de luidklok gegoten door Everhardus Splinter, doorsnede 171 cm., gewicht 3360 kg. | |
| De kerk is gerestaureerd van 1959 tot 1969. | |
| De kerk is op zaterdag 23 maart 1969 weer in gebruik genomen. | |
| In 2005 is men gestart met de restauratie van het exterieur van deze PKN-kerk. Daarna is men verder gegaan met het interieur. Dankzij een ontvangen legaat kon een hypermoderne keuken worden geplaatst. De nieuwe keuken geeft de kerk meer mogelijkheden tot bijvoorbeeld het organiseren van evenementen waarbij ook gedineerd kan worden. | |
| Vrijdag 27 mei 2011 zijn kerk en orgel officieel weer in gebruik genomen. |
Bronvermelding van het (kerk)gebouw
| Boeken | |
| Geen informatie aanwezig | |
| Tijdschriften en andere uitgaves | |
| Geen informatie aanwezig | |
Kistorgel
Orgel locaties
| Naam gebouw | Plaats | Periode |
|---|---|---|
| Hervormde Grote of St Nicolaaskerk | Monnickendam | 1986 - |
Orgelhistorie
| b: |
S.F. Blank, Herwijnen 1976, gebouwd ter nagedachtenis aan Klaas Hanzen Heeroma (de dichter Muus Jacobse 1909-1972) voor GRONINGEN Hervormde kerk Martini - Martinikapel; kistorgel M I: Man 4 Het orgel is tijdens de Paasdienst van 1976 in gebruik genomen |
| o: |
1986; kistorgel M I: Man 4 Het kistorgel is op 17 maart 1985 in gebruik genomen |
Dispositie
| 1976 (Blank): | |
| Manuaal | |
| 4 fluitachtige registers: 8, 4, 2 en 1 |
Geen
foto
beschikbaar
Bronvermelding van het kistorgel
| Boeken | |
| Geen informatie aanwezig | |
| Tijdschriften en andere uitgaves | |
| de Mixtuur 52(1986)80 | |
| het Orgel 2(1987)61 |
Hoofdorgel
Orgel locaties
| Naam gebouw | Plaats | Periode |
|---|---|---|
| Hervormde Grote of St Nicolaaskerk | Monnickendam | 1779 - |
Orgelhistorie
| b: | Jan van Covelen ?? ± 1530 |
| o/r: | naar de torenmuur Germer Galtus van Hagerbeer 1639/40; nieuwe orgelgalerij gebouwd |
| r: |
Johannes Duyschot 1688; disp. volgens Joachim Hess: Dispositiën der merkwaardigste Kerk-Orgelen 1774: M II ap: Man 8-Rugpos 9 |
| b: |
Johann Michael Gerstenhouwer, Monnickendam en J.G. Richter 1778/79 en beeldhouwer Arie Grootendorst; orgel gebouwd in laat-gotische stijl, een half-cirkelvormige plattegrond, uitbundig bekroond door pinakers en fialen en hangt als een reusachtig zestienvoets zwaluwnest tegen de torenwand, met oud pijpwerk uit ca. 1530 en 1639; M II vp: Hw 16-Bov 15-Ped 4 contract getekend op 1 augustus 1778 orgel klaar in maart 1780 orgel gekeurd door de organisten van Alkmaar, Hoorn en Monnickendam orgel op 6 augustus 1780 in gebruik genomen onderhoud Johann Michaël Gerstenhouwer te Monnickendam tot zijn dood in 1818 |
| r: |
Johann Michaël Gerstenhouwer, Monnickendam 1801; schoonmaak en grote reparatie onderhoud Pieter J. Teves te Amsterdam 1821 |
| r: |
Fa. Flaes & Brünjes, Amsterdam 1859; nieuwe klavieren, toonhoogte op orkesttoon, gestemd in de gelijkzwevende temperatuur contract gesloten op 20 mei 1859 na voltooiing van de werkzaamheden is het orgel gekeurd door J. Kwast en J. Knoot |
| r: |
Fa. J. de Koff, Utrecht 1926/27; herstel van windladen en tractuur, frontpijpen geverfd, dispositie aangetast en winddruk verlaagd orgel gedemonteerd in 1961 in verband met de kerkrestauratie |
| o/r: |
Fa. J. de Koff & Zn., Utrecht 1967/69; orgelkas gerestaureerd onder leiding van architect Canneman restauratie voltooid door Fa. Flentrop, Zaandam 1972/74; pedaal uitgebreid; M II vp: Hw 16-Bov 15-Ped 4, op een tweede lade 6 pedaalregisters; M II vp: Hw 17-Bov 15-Ped 4 adviseur dr M.A. Vente orgel op 30 augustus 1974 weer in gebruik genomen |
| r: |
Orgelmakerij Reil te Heerde 2008 tot 2011 Vrijdag 27 mei 2011 zijn kerk en orgel officieel weer in gebruik genomen. |
Dispositie
| 1774 (volgens Hess): | |
| Manuaal | |
| Praestant 12 vanaf contra F, Holpijp 8, Octaav 4, Holpyp 2, Mixtuur vanaf contra F, Sexquialtra, Trompet 12 vanaf contra F, Voxhum. 8 | |
| Rugpositief C (kort octaaf en begint met F groot) | |
| Praestant 6, octaav 3, Holpyp 3, Super Oct. 1 1/2, Fluit 1 1/2, Siflet 1, Mixtuur, Scherp, Schalmey 6 | |
| Pedaal | |
| aangehangen | |
| 1974 (Gerstenhouwer/De Koff/Flentrop): | |
| Hoofdwerk (I) C-d3 | |
| Prestant 16, Prestant 8, Roerfluit 8, Viola di Gamba 8 vanaf A, Quint 6 discant, Octaaf 4, Fournituur II discant (Gedekt 8 en Principaal 4), Quint 3, Octaaf 2, Terts 1 3/5 bas/discant, Sifflet 1, Cornet IV discant, Mixtuur IV-V bas/discant, Quintina II bas (2 2/3 en 1 1/3), Sesquialter II discant (2 2/3 en 1 3/5), Trompet 16 bas/discant, Trompet 8 bas/discant, Tremulant (gereserveerd) | |
| Bovenwerk (II) C-d3 | |
| Bourdon 16, Prestant 8, Baarpijp 8, Quintadeen 8, Holpijp 8, Fluit travers 8 discant, Octaaf 4, Salicionaal 4, Roerfluit 4, Octaaf 2, Woudfluit 2, Gemshoorn 2, Flageolet 1, Sesquialter II discant, Voxhumana 8, Tremulant | |
| Pedaal C-d1 | |
| Subbas 16, Octaaf 8, Bazuin 16, Trompet 8 | |
| Koppelingen: Trekkoppel manualen, Pedaal-Hoofdwerk | |
| Oorspronkelijk drie afsluitingen en twee Tremulanten | |
| Windlosser, Calcantenklok, Nihil | |
| Deling bas/discant tussen bº en c1 |
Bronvermelding van het hoofdorgel
| Boeken | |
| Bouman, mr A.: Nederland Orgelland 21 afb II-4*, uitgave Spruyt, van Mantgem & de Does, Leiden 1964 | |
| Bouman, mr A.: Orgels in Nederland (1943)35 36 foto 7*; uitgave Allert de Lange, Amsterdam 1943 | |
| Brouwer: Sleutelstad-Orgelstad 39 40* | |
| Brouwer: orgelluiken in Ned 36 56 | |
| Gierveld: het ned huisorgel in de 17e en 18e eeuw 131 | |
| Gregoir, Edouard Georges Jacques (1822-1890): Historique de la facture et des facteurs d'orgues, Antwerpen (1865)44 45 46 67 105 111 159 207 287 | |
| Hess 36 | |
| Jongepier, Jan: langs nederlandse orgels III 18 38 44 135*, uitgave Bosch & Keuning te Baarn | |
| Luteijn, A.C.M.: de orgelpijp uit 44*; bosch & keuning, baarn 1976 | |
| Nelissen: foto G 15*, de Mixtuur Schagen |
| Tijdschriften en andere uitgaves | |
| 75 jaar Flentrop Orgelbouw 38 62 72* | |
| contaktbrief voor kerkenverzamelaars 45(2001)28, 66(2011)30, 70(2013)24 | |
| de Mixtuur 2(1971)24, 6(1972)91-92, 51(1985)29, 77(1994)902-903, 78(1994)907, 80(1995)1026 | |
| de Orgelvriend 2(1976)1* 25 | |
| het Orgel 10(1960)230*, 3(1968)75, 11(1968)312, 4(1969)109, 2(1970)49, 9(1974)308, 11(1974)370-388 (8 foto's)*, 1(1975)6-9, 3(1976)110 | |
| kerkepadgids (1979)55 |
Noodorgels
Orgel locaties
| Naam gebouw | Plaats | Periode |
|---|---|---|
| Hervormde Grote of St Nicolaaskerk | Monnickendam | - |
Orgelhistorie
|
vier hulporgels tijdens de restauratie van 1961 tot 1974: A: |
|
| b: | vóór; secretaire-orgel M I: |
| o: |
1961 - Het orgel werd weer verkocht B: |
| b: |
Quelhorst en Comp., Amsterdam 1844 voor KROMMENIE Hervormde kerk; neo-gotische kas - Het orgel werd voltooid door Fa. Flaes & Brünjes te Amsterdam in 1844 |
| r: | ; Pn |
| o: |
als noodorgel in het koor geplaatst - Het orgel is in 1969 verwijderd en tot afbraak bestemd C: Kistorgel van Fa. Flentrop te Zaandam uit 1972 D: |
| b: |
Fa. Bakker & Timmenga, Leeuwarden voor SEXBIERUM Gereformeerde kerk; M II vp: Man 7/6-Bov 5-Ped 4 - Vanaf 31 december 1972 tot 25 augustus 1974 |
Dispositie
| Geen informatie aanwezig |
Geen
foto
beschikbaar
Bronvermelding van het noodorgels
| Boeken | |
| - |
| Tijdschriften en andere uitgaves | |
| de Mixtuur 2(1971)24 | |
| het Orgel 11(1974)381 |
Koororgel
Orgel locaties
| Naam gebouw | Plaats | Periode |
|---|---|---|
| Hervormde Grote of St Nicolaaskerk | Monnickendam | 2000 - |
Orgelhistorie
|
- In 1639 waren er twee orgels in de kerk. - Het kleine verplaatsbare orgel werd ook gebruikt op het stadhuis |
|
| b: | James Bruce, Schotland rond 1830 vóór een wijkkerk in Aberdeen (Eng.) |
| o: | ABERDEEN kathedraal in ?? |
| o/r: |
in 2000 door een orgelhistoricus Het orgel is in het najaar van 2000 in gebruik genomen. |
Dispositie
| Geen informatie aanwezig |
Geen
foto
beschikbaar
Bronvermelding van het koororgel
| Boeken | |
| Geen informatie aanwezig | |
| Tijdschriften en andere uitgaves | |
| contaktbrief voor kerkenverzamelaars 45(2001)28 |
Laatste update: 2018-10-25 13:59:40