RK kerk H Willibrordus
In gebruik
Foto: Flip Veldmans
Kerksingel 1
Diessen

Gemeente Hilvarenbeek
Noord-Brabant

(Kerk)gebouw

De eerste berichten over een kerk in Bakel verschijnen in een oorkonde van paus Alexander II uit 1069, waarin de (Willibrord-)kerken van Deurne, Bakel, Waalre en Diessen worden genoemd.
Driebeukige kruiskerk met Kempische toren. Het koor uit 1450 is het oudste deel. In de 16e eeuw is een driebeukig schip met de dwarsarmen en de sacristie gebouwd.
De toren werd in ± 1527 afgebouwd.
Meubilair: hoogaltaar, preekstoel, communiebank en biechtstoel. In de dwarsarm altaren van 1744 gewijd aan Sint Sebastiaan en Sint Joris.
Vanaf ?? kwam de kerk in protestantse handen. Vanaf ± 1800 weer katholieke kerk.
In het midden van de 19e eeuw kreeg de kerk een soort waterstaatsinterieur.
Het orgel met Hoofdwerk, Borstwerk en aangehangen Pedaal stond aanvangelijk in de balustrade met de speeltafel aan de achterkant. Het oxaal stond tegen de toren.
In 1937 zijn belangrijke restauratiewerkzaamheden aan de toren uitgevoerd, de toren werd opengebroken. Het orgel kon nu enkele meters achteruit worden gezet, zodat de organist zicht op het altaar had. In 1937 werd het orgel dus tegen de toren gezet.
Restauratie kerk in 1971/72, het waterstaatsinterieur werd verwijderd en de originele houten gewelven werden hersteld.
Vóór 1973 kende de kerk een middenpad. In dat jaar verdwenen de banken en kwamen er stoelen. Het middenpad verdween.
Dat middenpad is nu terug. Van onder de toren kan men weer recht op het hoofdaltaar toe lopen.
Na een jarenlange restauratie is de kerk op zondag 4 februari 2001 weer in gebruik genomen. Bij deze officiële opening deden pastoor en bisschop dit onder tromgeroffel en onder de vaandels door van de gildes van Sint Joris en Sint Sebastiaan.
De parochie moet al heel oud zijn en behoort samen met die van Bakel en Waalre tot de oudste van Brabant. De overlevering vertelt zelfs dat Willibrord persoonlijk in Diessen is geweest.

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
Gregoir, Edouard Georges Jacques (1822-1890): Historique de la facture et des facteurs d'orgues, Antwerpen (1865)187
Harst, Hans van der: langs nederlandse orgels IV 33 34 147* 148* 149*, uitgave Bosch & Keuning te Baarn
Jespers, Frans & Sleuwen, Ad van: de orgelmakers Van Hirtum (1976)23 32-35 34* 70 72 74*
Jespers, Frans: brabants orgelbezit (1975)18, prov. genootschap van kunsten en wetenschappen in Noord-Brabant
Jespers, Frans: repertorium van orgels en orgelmakers in Noord-Brabant tot omstreeks 1900 60, het Noordbrabants Genootschap 1983
Kuilenburg, Wout van: het werk van de orgelmakersfamilie van Eijsdonck / van Nistelrooy / Kuijte (1983)153; Het Noordbrabants Genootschap
Luteijn, A.C.M..: de orgelpijp uit 35*; bosch & keuning, baarn 1976
Oost/Wisgerhof: er staat een orgel 108/109**
Schroevers: foto L 15*, de Mixtuur Schagen
Tijdschriften en andere uitgaves
250 jaar Orgelmaker Vermeulen 94** 97
brabants orgelrijkdom (2010)49, (2012)34-35**, uitgave brabantse orgelfederatie
contactbrief voor kerkenverzamelaars 45(2001)35
de Mixtuur 22(1977)465* 474 495 496, 77(1994)881
de orgelmakers Witte (1978)10 12 foto 11*; Stichting Orgel Grote Kerk Gorcum
het Maarschalkerweerd-orgel in de Bergeijkse Hofkerk 12 32
het Orgel 2(1977)38-42**, 3(1977)84-85, 5(1977)162-163, 6(1977)182
kerkepadgids (1980)68

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
RK kerk H Willibrordus Diessen -

Orgelhistorie

b: Bernardus Petrus van Hirtum (1792-1875), Hilvarenbeek 1859/60, beelden David en twee serafijnen van Goossens uit 's Hertogenbosch; M II ap: Hw 10-Pos 8 (7)
- Vingerhoets te Diessen vervaardigde het snijwerk voor het orgel (het is niet bekend of hij familie was van Antonie Vingerhoets)
r: Antonie Vingerhoets, Hilvarenbeek ± 1880; op het Positief werden een Salicional 8 en een Viox Celestes 8 geplaatst in plaats van de Octaaf 2 en de Quintfluit-Sesquialter. De oude lage toonhoogte werd verhoogd en er werden kernsteken aangebracht. De Octaaf kwam op het Hoofdwerk en werd opgeschoven tot 3' op de plaats van de Quintfluit 3
r: Gebr. Franssen, Roermond 1903; twee strijkende stemmen op het Positief (mogelijk in de plaats van Octaaf 2 en de Cornet)
o/r: Fa. Gebrs. Vermeulen, Weert 1937; de drie spaanbalgen werden vervangen door een motor en een magazijnbalg, De klaviatuur, die aan de achterzijde was geplaatst, werd nu aan de voorzijde aangelegd, waarbij het front van het Positief gewijzigd moest worden en hoger geplaatst. De Trompet 8 van Van Hirtum werd vervangen door een mooie Trompet uit een Limburgs orgel uit het midden van de achtiende eeuw. Het groot octaaf van de Viola de Gamba 8 werd verwijderd terwijl op het Positief de Fluittravers 8 discant verdween. De speeltafel werd voor in het orgel gezet. De laden van het positief werden vervangen door nieuwe laden met pneumatische toets- en registertractuur. Het Hoofdwerk bleef mechanisch
- namens de KKOR stelde Hans van der Harst in 1972 een rapport op over de staat van het orgel
- het orgel werd begin 1976 gedemonteerd en bij Vermeulen te Weert hersteld
o/r: Fa. Gebrs. Vermeulen, Weert 1976: het orgel werd weer in de balustrade geplaatst en het Onderpositief gereconstrueerd. De schade bij werkzaamheden aan het kerkgewelf werd hersteld, de oorspronkelijke dispositie was toen niet precies bekend, herstel oude kleur en bijkleuren van de beelden door Fa. Berkers te Asten. De klaviatuur is weer aan de achterkant, het originele kstpedaal werd gehandhaafd; M II ap: Hw 10-Borstpos 8
adviseurs Hans van der Harst namens de KKOR en de Rijksadviseur
heringebruikname orgel op zondag 19 december 1976 met een bespeling door Hans van der Harst
nadat men in 1977 kennis had genomen van de oorspronkelijke dispositie werden de Quint 1 1/2 bas en Sesquialter III discant gewijzigd door toevoeging van een koor aan de Sesquialter. De bekers van de Trompet 8 werden verlengd
het orgel is in december 1976 weer in gebruik genomen
r: Hans van Rossum, Wijk en Aalburg 2011; nieuwe balgenstoel met drie spaanbalgen geplaatst achter het orgel op de orgelzolder, nieuwe windkanalen, het pijpwerk heeft zijn oorspronkelijke plaats herkregen, lade van het positief uit 1976 gerestaureerd
adviseur Rogér van Dijk namens de KKOR, lid van het College van orgeladviseurs in Nederland
orgel in november 2011 weer in gebruik genomen

Dispositie

1860 (volgens het contract):
Manuaal C-f3
Linkerhand of Bas
Bourdon 16, Holpijp 8, Fluit 4, Quintfluit 3, Mixteur III, Trompet 8 bas
Rechterhand of Discant
Praestant 8, Viooldigambas 8, Octaaf 4, Superoctaaf 2, Trompet 8 discant
Posetief C-f3
Linkerhand of Bas
Holpijp 8, Fluit 4, Waltfluit 2
Rechterhand of Discant
Flutravers 8 discant, Praestant 4, Octaaf 2, Cornet III discant
Pedaal C-c1 (werd C-f° middels 18 kistpedaaltoetsen)
Koppeling
Ventil, Drie spaanbalgen: 33 graden wind
 
1860 (volgens Broekhuysen):
Manuaal C-f3
Bourdon 16, Praestant 8, Violdigamba 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Fluit 4, Quintfluit 3, Superoctaaf 2, Mixtuur III, Trompet 8 bas/discant
Positief C-f3
Holpijp 8, Flutravers 8 discant, Praestant 4, Fluit 4, Octaaf 2, Woutflaut 2, Cornet III
Pedaal C-fº
aangehangen
Koppeling
Ventil
 
1976 (Van Hirtum/Vermeulen):
Hoofdwerk (II) C-f3
Bourdon 16, Praestant 8, Holpijp 8, Viola di Gamba 8, Octaaf 4, Fluit 4, Quintfluit 3, Super Octaaf 2, Mixtuur III 1, Trompet 8 bas/discant
Borstpositief (I) C-f3
Holpijp 8, Fluittravers 8 discant, Praestant 4, Fluit 4, Octaaf 2, Waldfluit 2, Quint 1 1/2 bas, Sesquialter II discant
Kistpedaal C-c1
aangehangen aan Hoofdwerk
Drukkoppel manualen
Geen tremulant
Deling bas/discant: bº-c1
Quint 1 1/2 bas en Sesquialter II discant, oorspronkelijk Cornet III discant
De windvoorziening ligt achter tegen de toren, een schepbalg met magazijnbalg erop.
De toonhoogte werd verlaagd naar a1 = 410 Hz. Winddruk: 85 mm.
De speeltafel staat - zoals voor 1937 - op een verhoog met treden
 
2011 (Van Hirtum/Van Rossum):
Hoofdwerk C-f3
Bourdon 16, Praestant 8, Holpyp 8, Voila di Gamba 8, Octaaf 4, Fluit 4, Quint fluit 3, Super-octaaf 2, Mixtuur III, Trompet 8 bas/discant
Positief C-f3
Holpyp 8, Fluit travers 8 discant, Praestant 4, Fluit 4, Octaaf 2, Walt fluit 2, Cornet III discant
Pedaal C-
aangehangen
Manuaalkoppel
Ventiel
Toonhoogte a1 = 390 Hz. Winddruk 63 mm Wk., Stemming naar Valotti

Bronvermelding van bovenstaand orgel

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig
Laatste update: 2018-01-19 18:54:30