Hervormde kerk
In gebruik
Foto: Hans Vreeman
C G Wiegersweg 1
Reiderland
Finsterwolde
Gemeente Oldambt
Groningen

(Kerk)gebouw

Kerk gebouwd in de 13e eeuw. Indrukwekkende laatgotische kruiskerk met 3 zijdig gesloten koor en een vrijstaande toren. De toren is in 1565 gebouwd door architect Andrea Palladio naar voorbeeld van de toren van de San Giorgio (Sint Joris) te Venetie. Muren van baksteen, hoekstenen van natuursteen. De forse kloostermoppen zijn fraai van kleur.
De kerk raakte na enkele eeuwen in verval: het koor, de viering en de dwarsbeuken werden afgebroken, alleen het schip uit de 13e eeuw bleef over en werd vijf meter verlaagd.
Boven de balustrade een achtkantige open "lantaarn", met daarboven een achtzijdige "helm".
Binnen de kerk bevond zich een triforium - een galerij hoog in de kerk die voor de vensters langsliep. Hiervan rest nog het sterk gewijzigde schip uit circa 1275.
Na een grote brand in 1586 is het kruis afgebroken en de kerk werd ruim 5 meter verlaagd en het koor toegevoegd.
De oude indeling van de muren is herkenbaar bij de spitsboognissen in de benedenzone en bij de gedichte vensters boven het muurwerk.
De zerken in de huidige koorruimte behoren bij de graven van predikanten die de gemeente Finsterwolde hebben gediend.
Het vrij eenvoudige interieur bevat grotendeels vroeg 19e eeuws meubilair waaronder banken, herenbanken en een fraai gesneden preekstoel
De vrijstaande toren is voltooid in 1822.
De kerk werd in 1852 voorzien van een pleisterlaag.
De preekstoel omgeven door een doophek is vervaardigd in het begin van 1900.
De orgelgalerij rust op houten ionische kolommen. De voorzanger liet vroeger vanaf deze galerij zijn psalmgezang horen, zijn lezenaar is er nog
Bij de restauratie in 1967 werd de pleisterlaag verwijderd behalve aan de westgevel waarin zich de toegangsdeur bevindt.
Een van de PKN-kerk van de gemeente Reiderland.
De kerk is gerestaureerd en zondag 10 februari 2013 weer in gebruik genomen.
Op vrijdag 26 oktober 2016 is de kerk overgedragen aan de stichting oude Groninger kerken. Met deze overdracht heeft de stichting 85 kerken, 2 synagogen, 55 kerkhoven en 8 vrijstaande torens in bezit. De protestantse gemeente huurt het gebouw terug en blijft de kerk gebruiken voor de eredienst. De toren, eigendom van de burgerlijke gemeente Oldambt, werd niet overgedragen.

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
Bouman, mr A.: Nederland Orgelland 98, uitgave Spruyt, van Mantgem & de Does, Leiden 1964
Gierveld: 250 jaar Hinsz-orgel Leens 1808
Gregoir, Edouard Georges Jacques (1822-1890): Historique de la facture et des facteurs d'orgues, Antwerpen (1865)45 110 285
Hess 16
Steensma: langs de oude Groninger Kerken 132-133
Talsma: langs nederlandse orgels I 41, uitgave Bosch & Keuning te Baarn
Talstra, Frans: langs nederlandse orgels I 41 120*, uitgave Bosch & Keuning te Baarn
Tillema: foto A 24*, de Mixtuur Schagen
Tijdschriften en andere uitgaves
contactbrief voor kerkenverzamelaars 70(2013)16
de Mixtuur 76(1994)846
de Orgelvriend 2(1976)9
het Orgel 10(1967)234, 11(1970)282, 10(1972)244, 2(1990)65-72 70*
kerkepadgids (1988)45-46**

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
Hervormde kerk Finsterwolde -

Orgelhistorie

b: Heinrich Hermann Freytag, Groningen 1806/08, orgelkas van Berent Bekenkamp; het orgel wordt bespeeld aan de voorzijde; M I ap: Man 15
het orgel is op 14 augustus 1808 in gebruik genomen
r: N.A.G. Lohman 1868; toonhoogte d.m.v. stemkrullen en inkorting kleinere pijpen enigszins verhoogd
- In 1880 gingen de plannen tot algehele vervanging ternauwernood niet door.
r: Fa. P. van Oeckelen, Haren 1887, "afdoende reparatien"
- het orgel werd verwijderd in verband met de kerkrestauratie van 1967
r: A.H. de Graaf, Leusden 1972, technisch herstel; M I ap: Man 15
- opdracht tot restauratie ontvangen in 1970
adviseur Klaas Bolt

Dispositie

1808 (Freytag):
Manuaal
Prestant 16 discant, Bourdon 16, Praestant 8, Baarpijp 8, Fluit Travers 8 discant, Holpijp 8, Octaaf 4, Speelfluit 4, Gedekte Fluit 4, Nassat 3, Octaaf 2, Woudfluit 2, Mixtuur III-VI, Fagot 16, Trompet 8, Tremulant
Pedaal
aangehangen
Afsluiter, Windlossing, 3 Spaanbalgen
 
± 1960 (volgens Bouman):
Manuaal
Prestant 16 discant, Bourdon 16, Praestant 8, Holpijp 8, Fluit travers 8 discant, Baarpijp 8, Octaaf 4, Gedekte fluit 4, Spitsfluit 4, Nasard 2 2/3, Octaaf 2, Woudfluit 2, Mixtuur III-VI bas, Mixtuur V-VI 2, Fagot 16, Trompet 8
 
1972 (Freytag/De Graaf):
Manuaal C-f3
Prestant 16 discant, Bourdon 16, Prestant 8, Baarpijp 8, Fluit travers 8 discant, Holpijp 8, Octaaf 4, Speelfluit 4, Fluit 4, Nasard 3, Octaaf 2, Woudfluit 2, Mixtuur III-IV bas, Mixtuur V-VI discant, Fagot 16 bas/discant, Trompet 8, Tremulant
Pedaal C-d1
aangehangen
Afsluiter, Windlossing, Drie spaanbalgen
Bas/discant-deling tussen bº-c1

Bronvermelding van bovenstaand orgel

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig
Laatste update: 2018-06-11 18:50:10