Hersteld Evangelisch Lutherde kerk - De Kloof - Kloveniersburgwalkerk
Nieuwe bestemming
Geen
foto
beschikbaar
Kloveniersburgwal 50
Amsterdam
Gemeente Amsterdam
Noord-Holland
Amsterdam
Gemeente Amsterdam
Noord-Holland
(Kerk)gebouw
| De Evangelisch Lutherse Kerk bestaat in Nederland sinds 1585. | |
| In 1791 vond binnen de Evangelisch Lutherse Gemeente een scheuring plaats na conflicten van theologische aard. De afgescheiden groep ging verder onder de naam Hersteld Evangelisch Lutherse kerk. Veelal waren dit meer orthodox ingestelde Duitse Lutheranen. Ze kregen de beschikking over het bouwvallige Oude Dolhuis aan de Kloveniersburgwal. | |
| Naar een ontwerp van de timmer- en metselbazen Smit en Helmers werd op de plek van het gesloopte Dolhuis in 1792/93 een nieuwe kerk gebouwd naar ontwerp van architect Abraham van der Hart. Grote rechthoekige zaalkerk met twee galerijen boven elkaar. | |
| Het kerkgebouw werd in 1793 opgeleverd. | |
| Grote orgelkas tot ongeveer vlak aan de zoldering naar ontwerp van Bartholomeus Wilhelmus Henricus Ziesenis (directeur van de stads-tekenakademie, en beeldhouwer voor de stad, admiraliteit en Oostindische Compagnie). Zijn vader Anthonie Ziesenis leverde behalve het beeldhouwwerk aan het tympanon van de kerk ook de beelden op de orgelkas. De vrouwenfiguren op de zijtorens en het Davidsbeeld op de middentoren werden zittend uitgevoerd wegens de geringe hoogte. De toegepaste ornamentiek is in Louis XVI-stijl. Rond het orgel was een geschilderde draperie aangebracht, olieverf op doek, gespannen op een raamwerk. Deze is bij de overplaatsing van het orgel naar Arnhem achtergebleven en verloren gegaan. | |
| De eerste steen werd gelegd op 5 juli 1792. En op 1 september 1793 werd de kerk aan de Kloveniersburgwal officieel in gebruik genomen. | |
| Fraaie preekstoel met op de hoeken beelden van de vier evangelisten. De kansel werd hooggeplaatst vanwege de zichtbaarheid vanaf de tweede galerij met zijn klankbord tot boven de labia van de Rugwerk-frontpijpen. | |
| In 1952 vond een hereniging plaats en kent Nederland nog één Evangelisch Lutherse kerk in het Koninkrijk der Nederlanden, zoals de officiële naam is. De kerk met de bijnaam "De Kloof" aan de Kloveniersburgwal werd overbodig door het samengaan van de Hersteld Lutherse Gemeente met de Evangelisch Lutherse kerk en de gestage teruggang van het kerkbezoek. De kerk werd op 9 juli 1950 gesloten. De preekstoel ging naar de Hervormde kerk van Elst (Gld) en het orgelfront ging naar de Eusebiuskerk te Arnhem. | |
| De kerk werd verkocht aan de Nederlandse Bank die er haar archieven in onderbracht. | |
| De Hersteld Evangelisch Lutherse kerk is verkocht aan de gemeente Amsterdam en is nu onderkomen van het toneelgezelschap De Trust (Trusttheater).. |
Bronvermelding van het (kerk)gebouw
| Boeken | |
| Geen informatie aanwezig | |
| Tijdschriften en andere uitgaves | |
| Geen informatie aanwezig | |
Hoofdorgel
Orgel locaties
| Naam gebouw | Plaats | Periode |
|---|---|---|
| Hersteld Evangelisch Lutherde kerk - De Kloof - Kloveniersburgwalkerk | Amsterdam | 1796 - 1962 |
| Hervormde Grote of Eusebiuskerk | Arnhem | 1962 - |
Orgelhistorie
| b: |
Johannes Stephanus Strümphler, Amsterdam 1793/96, het front werd ontworpen door de Amsterdamse bouwmeester Ziesenis Orgel gebouwd door een vorstelijk legaat van een ex-zeekapitein; M III vp: Hw 13-Rugpos 12-Bov 13-Ped 12 bestek uit 14 februari 1793 van de commissie: A.J. Munnikhuyzen, organist Oude Lutherse kerk te Amsterdam, G.N. Starck, gewezen organist in Kaap de Goede Hoop en J.H. Tammen, componist en organist Akademiekerk te Groningen het orgel werd op 28 februari 1793 aanbesteed. Het contract is getekend op 14 maart 1793 Op 2 november 1795 werd het keuringsrapport ingediend geschreven door de organisten die ook de voorbereidingen tot de bouw leidden. Alles was in goede orde en aan het bestek was voldaan. Boven bestek waren de Quint 3 en de Superoctaaf van het Hoofd Manuaal in de discant dubbel gemaakt en op het Bovenwerk twee open slepen extra aangebracht het orgel is op1 juni 1796 in gebruik genomen - onderhoud Strümphler |
| r: |
1799; het pijpwerk van drie registers werd vernieuwd - na de dood van Strümphler kwam het orgel in onderhoud bij J.J. Vool - onderhoud L. van den Brink vanaf 1819 |
| r: | L. van den Brink 1823; herstelling |
| r: | J. Bätz & Co (Johathan Bätz), Utrecht 1837/38; orgel ingrijpend hersteld: schoonmaak en verhoging van de toonhoogte met ± 1/4 toon. Stemming in gelijkzwevende temperatuur, vernieuwing van klavieren en koppelingen en registers verplaatst. De acht spaanbalgen verdwenen en er kwam een magazijnbalg voor in de plaats, nieuwe Vox Humana |
| r: |
H. Knipscheer, Amsterdam ± 1855; herstel en kleine wijzigingen - onderhoud H. Knipscheer te Amsterdam vanaf 1852 |
| r: | Pieter Flaes, Amsterdam 1886, twee nieuwe windladen in het manuaal en een nieuw pedaal |
| r: |
A. Bik, Amsterdam 1922/23; nieuw pneumatisch Echowerk in zwelkast met 8 registers bespeelbaar vanaf het derde manuaal, geplaatst buiten de eigenlijke kerkruimte en uitsprekend door openingen in de kerkmuur, waarin een raamwerk met jaloezieën was aangebracht (destijds aan Jan Zwart cadeau gedaan ter gelegenheid van diens 25-jarig organistenjubileum); M IV vp: Hw 13-Rw 12-Bov 13-Pn Zw 8 (plus Ped 2)-Ped 13 contract getekend op 6 april 1922 adviseur J.W. Enschede - onderhoud A. Bik te Amsterdam tot 1938 |
| r: |
Fa. C. Verweys, Amsterdam 1937; elektrikatie van het door Bik toegevoegde werk en eigen klavier voor het Zwelwerk onder het Rugwerkklavier - onderhoud Recourt (lid Fa. Steenkuyl) |
| r: |
Fa. C. Verweijs, Amsterdam 1940; de pneumatisch werd electro-pneumatisch - onderhoud C. Verweijs te Amsterdam - het orgel werd in 1951 door de Fa. Flentrop te Zaandam gedemonteerd en opgeslagen in de Paasbergkerk te Arnhem. Enkele jaren later viel de beslissing het orgel in de Arnhemse Eusebiuskerk te plaatsen - het Zwelwerk bleef in Amsterdam achter en werd in 1985 door P.C. Bik te Leiden in het orgel van de Vredevorstkerk te Beverwijk geplaatst |
| o/r: | ARNHEM Ned Hervormde Grote of Eusebiuskerk Gebr. van Vulpen, Utrecht 1960/62 |
Dispositie
| 1793 (volgens bestek Strümphler): | |
| Hoofdmanuaal C-f3 | |
| Prestant 16 (discant dubbel), Bourdon 16, Prestant 8 (discant dubbel), Holpijp 8, Viool de Gamba 8, Octaav 4, Speelfluyt 4, Quint 3, Octaav 2, Cornet IV discant, Mixtuur IV-V-VI 2 gehalveerd, Trompet 16 gehalveerd, Trompet 8 | |
| Rugpositief C-f3 | |
| Quintadena 16, Prestant 8 (discant dubbel), Fluit doux 8, Octaav 4, Gedekt Fluyt 4, Gedekt Quint 3, Speelfluyt 2, Flajolet 1, Mixtuur IV-V-VI 1 1/2 bas/discant, Sexquialter II-IV gehalveerd, Fagot 16, Hoboe 8, Tremulant | |
| Boven Manuaal C-f3 | |
| Prestant 8 (discant dubbel), Roerfluyt 8, Fluyt Travers 8, Octaav 4, Openfluyt 4, Nassat 3, Woudfluyt 2, Scherp IV 3 (discant dubbel), Dulciaan 8, Voxhumana 8 (discant dubbel), Echo 8 discant, Tremulant | |
| Pedaal C-d1 | |
| Prestant 16, Subbas 16, Roerquint 12, Octaav 8, Bourdon 8, Octaav 4, Nagthoorn 4, Nagthoorn 2, Bazuyn 16, Trompet 8, Trompet 4, Cornet 2 | |
| Twee koppelingen | |
| Acht blaasbalcken. Vier afsluitingen. Eén windlossing. Eén schel. Eén hoofdventiel over het gehele werk. | |
| 65 registerknoppen (de gehalveerde meegerekend) | |
| Gelijkzwevend gestemd in kamertoon | |
| 1815 (volgens van Eem): | |
| Hoofdwerk C-f3 | |
| Prestant 16 discant dubbel, Bourdon 16, Prestant 8 discant dubbel, Holpijp 8, Viool de gam: 8, Octaav 4, Speelfluit 4, Quint 3, Octaav 2, Cornet IV discant, Mixtuur IV-V-VI bas/discant, Trompet 16 bas/discant, Trompet 8 | |
| Rugpositief C-f3 | |
| Quintadena 16, Praestant 8 discant dubbel, Fluit doux 8, Octaav 4, Fluit gedact 4, Quint gedact 3, Speelfluit 2, Flajolet 1, Mixtuur IV-V-VI bas/discant, Sexquialt II-IV bas/discant, Fagot 16, Hoboe 8 | |
| Boven-Manuaal C-f3 | |
| Praestant 8 discant dubbel, Rhoerfluit 8, Fluit Trav: 8, Octaav 4, Open fluit 4, Nazat 3, Woudfluit 2, Scherp III-IV bas/discant, Dulciaan 8, Voxhummana 8 bas/discant, Echo 8 discant | |
| Pedaal C-d1 | |
| Praestant 16, Subbas 16, Rhoerquint 12, Octaav 8, Bourdon 8, Octaav 4, Nagthoorn 4, Nagthoorn 2, Bazuin 16, Trompet 8, Trompet 4,Cornet of Cincq 2 | |
| 8 Blaasbalcken, 4 afsluitingen, 4 Tremulant | |
| 1923 (Bik):: | |
| Hoofdwerk C-f3 | |
| Prestant 16, Bourdon 16, Prestant 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Spitsfluit 4, Quint 2 2/3, Octaaf 2, Fluit 2, Cornet IV, Mixtuur IV-V-VI, Trompet 16, Trompet 8, Tremulant | |
| Rugpositief C-f3 | |
| Quintadeen 16, Prestant 8, Flûte dolce 8, Octaaf 4, Ged. fluit 4, Ged. Quint 3, Speelfluit 2, Flageolet 1, Mixtuur IV-V-VI, Sexquialtra II-IV, Trompet 8, Hobo 8, Tremulant | |
| Bovenwerk (III) C-f3 | |
| Prestant 8, Roerfluit 8, Quintadeen 8, Viola 8, Octaaf 4, Openfluit 4, Nazart 2 2/3, Woudfluit 2, Scherp III-IV, Cornet à piston 8, Fagot 16, Dulciaan 8, Vox Humana 8, Tremulant | |
| Zwelwerk (IV vanaf manuaal III) C-f3 | |
| Salicionaal 8, Holpijp 8, Dolce 8,Viola di Gamba 8, Voix Célèste 8 vanaf cº, Flûte Harmonique 4, Woudfluit 2, Hobo 8, Tremulant | |
| Pedaalgedeelte in het Zwelwerk C-d1 | |
| Subbas 16, Violoncel 8 | |
| Pedaal C-d1 | |
| Prestant 16, Subbas 16, Subbas 16 in zwelkast, Violoncel 8 in zwelkast, Octaaf 8, Bourdon 8, Roerquint 5 1/3, Octaaf 4, Mixtuur III, Bazuin 16, Trompet 8, Trompet 4, Cincq 2 | |
| pneumatisch zwelwerk in een zwelkast | |
| 1943 (volgens dr A. Bouman): | |
| Hoofdwerk (III) | |
| Praestant 16 discant dubbel, Bourdon 16, Praestant 8 discant dubbel, Holpijp 8, Octaaf 4, Spitsfluit 4, Quint 2 2/3, Superoctaaf 2, Fluit 2, Cornet IV 4, Mixtuur IV-V-VI 2, Trompet 16, Trompet 8 | |
| Rugwerk (II) | |
| Quintadena 16, Praestant 8 discant dubbel, Flûte dolce 8, Octaaf 4, Gedekte fluit 4, Gedekte quint 2 2/3, Speelfluit 2, Flageolet 1, Sexquialtera II-IV 2 2/3, Mixtuur IV-V-VI 1 1/3, Trompet 8, Hobo 8 | |
| Zwelwerk (I) | |
| Salicionaal I, Holpijp 8, Dolce 8, Viola di gamba 8, Voix céleste 8, Flûte harm. 4. Woudfluit 2, Hobo 8 | |
| Bovenwerk (manuaal IV) | |
| Praestant 8 discant dubbel, Roerfluit 8, Quintadena 8, Viola 8, Octaaf 4, Open fluit 4, Nasard 2 2/3, Woudfluit 2, Scherp III-IV 1, Fagot 16, Cornet a piston 8 discant, Dulciaan 8, Vox humana 8 | |
| Pedaal C- | |
| Praestant 16, Subbas 16, Roerquint 10 2/3, Octaaf 8, Bourdon 8, Octaaf 4, Mixtuur III 2 2/3, Bazuin 16, Trompet 8, Trompet 4, Cinck 2 | |
| Pedaal in zwelkast | |
| Subbas 16, Violoncel 8 | |
| 1960 (Flentrop):: | |
| Hoofdwerk | |
| Praestant 16, Bourdon 16, Praestant 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Speelfluit 4, Quint 3, Octaaf 2, Woudfluit 2, Cornet IV discant, Mixtuur IV-VI, Trompet 16, Trompet 8 | |
| Rugpositief | |
| Quintadena 16, Praestant 8, Fluit douce 8, Octaaf 4, Ged. Fluit 4, Ged. Quint 3, Speelfluit 2, Flageolet 1, Sesquialtera II-IV, Mixtuur IV-VI 1 1/3, Fagot 16, Hobo 8, Tremulant | |
| Bovenwerk | |
| Praestant 8, Roerfluit 8, Quintadena 8, Viola di Gamba 8, Octaaf 4, Openfluit 4, Nasard 3, Octaaf 2, Woudfluit 2, Scherp III-IV, Cornet à Piston 8, Dulciaan 8, Musette 8, Vox Humana 8, Tremulant | |
| Pedaal | |
| Praestant 16, Subbas 16, Roerquint 12, Octaaf 8, Bourdon 8, Octaaf 4, Nachthoorn 2, Mixtuur III-IV, Bazuin 16, Trompet 8, Trompet 4, Cornet 2 | |
| Koppelingen: Hoofdwerk-Rugwerk, Hoofdwerk-Bovenwerk, Pedaal-Hoofdwerk | |
| 1977: | |
| Hoofdmanuaal | |
| Prestant 16, Bourdon 16, Prestant 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Speelfluit 4, Quint 3, Super Octaaf 2, Fluit 2, Cornet V, Mixtuur IV-V-VI, Trompet 16, Trompet 8, Tremulant | |
| Rugpositief | |
| Quintadena 16, Prestant 8, Flûte Douce 8, Octaaf 4, Ged. Fluit 4, Ged. Quint 3, Speelfluit 2, Flageolet 1, Mixtuur IV-V-VI, Sesquialter II-IV, Hobo 8, Trompet 8, Tremulant | |
| Bovenmanuaal | |
| Prestant 8, Roerfluit 8, Quintadeen 8, Viola di Gamba 8, Octaaf 4, Openfluit 4, Nasard 3, Woudfluit 2, Scherp III-IV, Fagot 16, Dulciaan 8, Cornet à Piston 8, Vox Humana 8, Tremulant | |
| Pedaal | |
| Prestant 16, Subbas 16, Octaaf 8, Bourdon 8, Roerquint 5 1/3, Octaaf 4, Mixtuur III, Bazuin 16, Trompet 8, Trompet 4, Cinq 2 | |
| Koppelingen: Hoofdwerk-Rugwerk, Hoofdwerk-Bovenwerk, Pedaal-Hoofdwerk | |
| Vier afsluitingen |
Geen
foto
beschikbaar
Bronvermelding van het hoofdorgel
| Boeken | |
| Bouman, mr A.: Nederland Orgelland 92 afb V-24* 97-98, uitgave Spruyt, van Mantgem & de Does, Leiden 1964 | |
| Bouman, mr A.: orgels in Nederland (1943)84; uitgave Allert de Lange, Amsterdam 1943 | |
| Eem, Egbertus van: aantekeningen van een aantal Ned. kerk- en huisorgels (± 1815)20; uitgave Boeijenga te Sneek 1970 | |
| Gierveld, dr Arend Jan: het ned. huisorgel in de 17e en 18e eeuw 287; Vereniging voor Ned. Muziekgeschiedenis 1977 | |
| Gregoir, Edouard Georges Jacques (1822-1890): Historique de la facture et des facteurs d'orgues, Antwerpen (1865)78 172 | |
| Hess 3-4 | |
| Jongepier, Jan: langs nederlandse orgels III 37, uitgave Bosch & Keuning te Baarn | |
| Os, drs J.F. van: langs nederlandse orgels II 28, uitgave Bosch & Keuning te Baarn |
| Tijdschriften en andere uitgaves | |
| 75 jaar Flentrop orgelbouw 53 | |
| contactbrief voor kerkenverzamelaars 38(1997)32, 66(2011)31 | |
| de Mixtuur 20(1977)425, 32/33(1980)68 69, 39(1982)349, 53(1986)136-138, 54(1986)200 | |
| de Orgelvriend 3(1984)12, 6(1987)7* | |
| de orgelmakers Witte (1978)19; Stichting Orgel Grote Kerk Gorcum | |
| het Orgel 10(1956)141-142, 11(1956)157, 12(1956)170-171, 1(1957)9-10, 2(1957)23-24, 3(1957)41-44, 4(1957)55-57, 5(1957)73-75, 6(1957)88-91, 7/8(1958)111, 4(1962)83* 87, 3(1965)91-98, 2(1977)30-31, 5(1986)159-172 (15 foto's)*, 6(1990)congres 20-23 juni 116-117* 127 141 | |
| het Orgelblad I(1958)68-70*, IV(1961)153-157 |
Koororgel
Orgel locaties
| Naam gebouw | Plaats | Periode |
|---|---|---|
| Hersteld Evangelisch Lutherde kerk - De Kloof - Kloveniersburgwalkerk | Amsterdam | - |
Orgelhistorie
| b: | K.P. van Ingen 1912 voor BUSSUM huisorgel Marks; Pn |
| o: | NAARDEN huisorgel Piet van Egmond 1936 (1937) |
| o: | |
| o: | AMSTERDAM huisorgel Piet van Egmond eerst C. Huygensstraat, later Koninginneweg |
Dispositie
| Geen informatie aanwezig |
Geen
foto
beschikbaar
Bronvermelding van het koororgel
| Boeken | |
| - |
| Tijdschriften en andere uitgaves | |
| de Mixtuur 55(1986)225-226 |
Laatste update: 2018-10-19 11:33:30