Pieterskerk Waalse Hervormde Gemeente - Eglise Wallonne Hoofdorgel
In gebruik
(Kerk)gebouw
De Pieterskerk, het oostelijk deel van het kerkenkruis, is de best bewaard gebleven. Kerk van bisschop Bernold. Deze kapittelkerk "zuilenbasiliek" werd gebouwd tussen 1040 en 1048. | |
Zijn prachtige torens zijn bij een storm in 1674 verloren gegaan. | |
Kerk met basilicale opbouw, het middenschip wordt verlicht door een vensterrij boven de zuilen. De kerk is gebouwd van tufsteen, alleen voor de zuilen met hun strakke teerling-kapitelen is zandsteen gebruikt, het koor en het dwarsschip hebben vroeg gotische kruisribgewelven. Het schip valt meteen op door zijn zuilen van rode zandsteen die uit één stuk vervaardigd zijn. | |
De kerk is op 1 mei 1048 ingewijd. | |
Op het laagkoor een Romaanse doopvont uit 1100. | |
Een kapittel is een half kloosterlijke gemeenschap van priesters (kanunniken) die geen zielzorg verrichten maar zich uitsluitend wijden aan de eredienst. Zij wonen niet in een klooster maar in huizen rondom de kerk. | |
Heel bijzonder is de crypt of onderkerk - door zuilen of pijlers gedragen en kunstig bewerkt - waarin de stenen grafkist van bisschop Bernold staat. | |
De noordelijke zijkapel heeft nog zijn Romaanse vorm. In de Gotische zuidelijke kapel, uit omstreeks 1310, is een deel van de tegelvloer uit die tijd te zien. Aan weerszijden van de treden naar het hoogkoor zijn vier reliëfs aangebracht, die tijdens de restauratie (1965) onder de grond teruggevonden zijn. | |
Eglise Wallonne - Waals Hervormde Gemeente sinds 1656. | |
Restauratie kerk in 1677. | |
In 1948 is de rode zandstenen sarcophaag van bisschop Bernoldus opgegraven en later in de cypte van de kerk geplaatst. | |
De Pieterskerk is een kruiskerk, de zijbeuken zijn lager dan het middenschip. De oorspronkelijke vlakke zoldering van het schip is vervangen door een houten tongewelf. | |
Restauratie kerk van 1967 tot 1970. | |
Op de scheiding van laag- en hoogkoor staan vier reliëfstenen uit ± 1170; ze werden in 1965 onder een oude tegelvloer ontdekt. |
Bronvermelding van het (kerk)gebouw
Boeken | |
Geen informatie aanwezig |
Tijdschriften en andere uitgaves | |
Geen informatie aanwezig |
Hoofdorgel
Orgel locaties
Naam gebouw | Plaats | Periode |
---|---|---|
Pieterskerk Waalse Hervormde Gemeente - Eglise Wallonne Hoofdorgel | Utrecht | - |
Orgelhistorie
b: | ± 1410 |
r: | Gijsbrecht Talp en zoon Herman Talp 1416/17 |
r: | Gijsbrecht Talp en zoon Herman Talp 1422/23 |
b: | Peter Gerritsz, Utrecht 1471/73; grotendeels nieuw orgel |
b: |
mr Israëls 1508; M II ap: Hw 11-Bov 8 een verwoestende orkaan van 1 augustus 1674 betekende het einde van het orgel |
b: | Vitus Frederik Wiegleben, Amsterdam 1728/30 (zwager van Christian Müller); M II vp: 21 registers |
o: | BOSKOOP Gereformeerde kerk 1899 |
b: |
Johann Frederik Witte, Utrecht 1897/99, tegen de wand die het koor van het Romaanse schip uit 1049 afsloot; twee grote rondboging afgesloten vlakke zijtorens en op het middenveld een horizontaal gedeeld bovenveld, waardoor dit middenveld visueel "promoveerde" tot een gedeelde middentoren, de bekroningen van de drie torens met frontons was zeer karakteristiek; M II vp: Hw 11-Zw 9-Ped 5 orgel afgebroken in 1965, het orgel is verloren gegaan |
b: | Fa. B. Pels & Zn., Alkmaar 1967/68 tegen de westgevel; M III vp: Hw 10-Rw 8-Bov 11-Ped 8 |
Dispositie
1885 (volgens van ’t Kruijs): | |
Hoofdmanuaal | |
Bourdon 16, Prestant 8, Quintadeen 8, Octaaf 4, Fluit 4, Quint 3, Octaaf 2, Nazard 2, Mixtuur, Sexquialter, Trompet 8 | |
Bovenmanuaal | |
Prestant 8 discant, Holpijp 8, Prestant 4, Fluit 4, Octaaf 2, Gemshoorn 2, Cornet, Fagot 8 | |
Pedaal | |
aangehangen | |
Koppeling | |
Tremulant, Ventiel | |
1968: | |
Hoofdwerk (II) C-g3 | |
Holquintadena 16, Prestant 8, Roerfluit 8, Octaaf 4, Gemshoorn 4, Quint 2 2/3, Superoctaaf 2, Mixtuur VI 1 1/3, Trompet 8 horizonaal, Schalmei 4 horizonaal | |
Rugwerk (I) C-g3 | |
Salicet 8 (C-B in Holpijp), Holpijp 8, Prestant 4, Roerfluit 4, Speelfluit 2, Tertiaan I-II, Scherp IV 1, Kromhoorn 8, Tremulant | |
Bovenwerk (III) C-g3 | |
Prestant 8, Octaaf 4, Mixtuur VI 2 | |
Bovenwerk expressif (in zwelkast) | |
Bourdon 8, Salicionaal 8, Koppelfluit 4, Nasard 2 2/3, Nachthoorn 2, Bombarde 16, Trompette 8, Vioolregaal 8, Tremulant | |
Pedaal C-f1 | |
Prestant 16, Subbas 16, Baarpijp 8, Octaaf 4, Mixtuur IV 2, Bazuin 16, Trombone 8, Klaroen 4 | |
Koppelingen: Hoofdwerk-Positief, Hoofdwerk-Bovenwerk, Pedaal-Hoofdwerk, Pedaal-Positief, Pedaal-Bovenwerk |
Bronvermelding van het hoofdorgel
Boeken | |
Bouman, mr A.: orgels in Nederland (1943)81 foto 48*; uitgave Allert de Lange, Amsterdam 1943 | |
Brouwer: orgelluiken in Ned 6 8 afb. 3* | |
Dijk, Peter van/Oost, Ger: Utrecht Orgelstad (1981)33* | |
Gierveld: het ned huisorgel in de 17e en 18e eeuw 321 322 | |
Gregoir, Edouard Georges Jacques (1822-1890): Historique de la facture et des facteurs d'orgues, Antwerpen (1865)90 91 112 114 122 211 241 250 252 253 254 | |
Kruijs, M.H. van 't: disposities der verschillende orgels (1885)89, uitgave Frits Knuf, Amsterdam 1972 |
Tijdschriften en andere uitgaves | |
brochure 7.6 | |
brochure-Oost Gebr. Bätz 2* | |
de Mixtuur 31(1980)2, 39(1982)334 | |
de Orgelvriend 1(1978)5, 2(1978)25*, 2(1979)8 | |
de orgelmakers Witte (1978)34 38 foto 50* 67; Stichting Orgel Grote Kerk Gorcum | |
het Orgel 5(1959)117, 4(1961)85*, 11(1965)401, 5(1968)141, 7/8(1981)268 | |
het Orgelblad I(1958)172-176** | |
kerken . . . monumenten; uitgave Rijksdienst voor de Monumentenzorg december(1977), (1983)** | |
kerken kijken Utrecht 1 juli t/m 13 september (1997)* | |
kerkepadgids (1978)11 + bijlage, (1980)77 78, (1988)70-71* | |
stichting Utrecht Orgelland: orgelfronten in de prov Utrecht (1850-1914)10* 32 |
Laatste update: 2017-01-02 10:15:00