Hervormde Grote of St Janskerk gereformeerde bond
In gebruik
(Kerk)gebouw
Kerk gesticht in 1262. | |
Tufstenen kerkje gebouwd in 1271 gewijd aan Maria Magdalena door vrouwe Aleid. | |
Rond 1335 een grotere kerk gewijd aan H Johannes de Doper. Tweebeukige kerk met een koorpartij. | |
Het Noorderkoor had spoedig functie als plaats van verering van een miriculeus Mariabeeldje. | |
De kerk is in 1380 gewijd aan Johannes de Doper. | |
In 1425 werd deze tweebeukige kerk ingewijd. | |
Stadsbrand in 1428.De kerk is volledig uitgebrand. | |
Herbouw na 1428. | |
Lidwina van Schiedam is in 1433 overleden en werd aan de zuidzijde van de kerk begraven. Bouw van een kapel boven het graf. | |
In diezelfde eeuw is de kerk met een zuiderbeuk uitgebreid. | |
Rond 1500 het de kerk het uiterlijk van een driebeukige hallenkerk. | |
De toren in de loop van de 15e eeuw gebouwd, zgn. "Utrechtse type" grote spits en vier hoektorentjes, aan weerskanten kapellen. In de toren twee luidklokken uit 1455 en 1519, de derde klok is in 1710 aangebracht. | |
In 1746 werd de kapel aan de noordzijde vervangen door het Waaggebouw. | |
De preekstoel is rond 1550 vervaardigd. | |
De toreningang is sinds 1752 omlijst door een strakke Lodewijk XIV-poort. | |
In de noordbeuk een Armenverzorgersbank uit 1596. | |
Drie grote 17e-eeuwse tekstborden: uit 1619 een tiengebodenbord, een bord uit 1600 over de Tachtigjarige Oorlog en een bord uit 1617. | |
Eiken doophek uit 1642, de koperen doopboog is een fraai stuk geelgieterswerk. | |
De consistoriekamer met stucwerk en goudleerbehang is uit de 18e eeuw. | |
Vier prachtige zilveren avondmaalbekers uit 1648 geschonken door het St Nicolaasgilde. | |
Geelkoperen lezenaar uit 1677 met kanselbijbel. | |
In 1572 werd het fraaie interieur met haar altaren en beelden volledig vernield door de Geuzen. | |
Het carillon is uit 1786 van A. van den Gheyn bestaande uit 38 klokken. | |
Fraaie herenbanken uit 1780 en 1782. | |
De twee imposante banken in de zijbeuken staan er na de herinrichtig van de kerk wat verloren bij, indertijd als regerings- en als notabelenbank. | |
Talrijke grafzerken van bekende stads- en landgenoten. | |
Vijf glas-in-loodramen in het middenkoor van Marius Richters te Rotterdam uit 1952, | |
Restauratie kerk 1945/48; het orgelfront werd ook gerestaureerd. | |
In september 2002 is de kerk weer in gebruik genomen voor kerkdiensten. De bonte knaagkever had van het dak niet veel meer heel gelaten. Nieuwe balken en een nieuw dak zijn gemaakt.De glas-in-loodramen uit 1952 zijn hersteld. In de kerk hangen weer enorme kroonluchters, repleca's van de oorspronkelijke. | |
PKN-kerk. | |
Kerkrestauratie 2009/10. De kerk is gerestaureerd in het kader van de regeling kanjermonumenten 2002. | |
Op 10 september 2005 is de bliksem in de toren geslagen. De wijzers bleven op 7 minuten over half vijf in de ochtend staan. Het uurwerk van de toren was volledig weggesmolten. | |
De toren is in de steigers gezet. Bij de restauratie van de gehele toren is veel houtwerk en verroest ijzerwerk vervangen. De betonvloer onder de torenspits is helemaal nieuw gemaakt. | |
Kerkrestauratie 2009/10. | |
De ingebruikname van de gerestaureerde kerk vond plaats op dinsdag 30 maart 2010 door H.M. Koningin Beatrix. Het gebouw kan behalve door kerkdiensten nu ook voor andere zaken gebruikt worden, zoals tentoonstellingen, muziekuitvoeringen, torenbeklimmingen, enz. |
Bronvermelding van het (kerk)gebouw
Boeken | |
Bouman, mr A.: Nederland Orgelland 26 afb II-9*, uitgave Spruyt, van Mantgem & de Does, Leiden 1964 | |
Bouman, mr A.: Orgels in Nederland (1943)33 foto 5* 35; uitgave Allert de Lange, Amsterdam 1943 | |
Brouwer: orgelluiken in ned 7 11 afb. 7* 20 22 afb. 22* 66 | |
Brouwer: sleutelstad-orgelstad 16 17* 22 | |
Gierveld: het ned huisorgel in de 17e en 18e eeuw 138 145 283 284 | |
Gregoir, Edouard Georges Jacques (1822-1890): Historique de la facture et des facteurs d'orgues, Antwerpen (1865)180 287 | |
Hess: 45 | |
Jongepier, Jan: langs nederlandse orgels III 11 71*, uitgave Bosch & Keuning te Baarn | |
Kluiver, drs J.H.: historische orgels in Zeeland I n 6 III 95 | |
Kruijs, M.H. van 't: disposities der verschillende orgels (1885)46, uitgave Frits Knuf, Amsterdam 1972 | |
Martijnse: brochure orgels grote of st janskerk schiedam*** | |
Vlagsma: de Friese orgels (1500-1750)190, Fryske Akademy Leeuwarden 2003 |
Tijdschriften en andere uitgaves | |
75 jaar flentrop orgelbouw 44 52 53 63 | |
contactbrief voor kerkenverzamelaars 49(2003)31, 55(2006)34, 64(2010)38 | |
de Mixtuur 20(1977)430-431, 34(1981)122 134, 38(1982)320, 72(1992)617, 79(1995)956 | |
de Orgelvriend 9(1975)3-4*, 4(1976)1*, 7/8(1976)26*, 9(1984)29* | |
het Orgel 7/8(1964)152*, 6(1971)212, 4(1975)140, 11(1994)412 | |
kerkepadgids (1987)65-66*** |
Orgel locaties
Naam gebouw | Plaats | Periode |
---|---|---|
Hervormde Grote of St Janskerk gereformeerde bond | Schiedam | - |
Orgelhistorie
b: | 1498; gotisch orgel met blokwerk |
r: | Jan Pierssen (Vynck ?) ± 1524 |
b: |
Hendrik Niehoff rond 1550; renaissance-orgelkas van Adriaan Schalken en zoon Jan; M III vp: Hw - Rw - Bov - Ped 1 fraai beschilderde luiken voor Hoofdwerk en Rugwerk uit 1550 |
r: | Mr. P.J. de Swart, Utrecht |
r: | Jan Jacobsz de Lin, Utrecht 1618/19 |
r: |
1680 pedaalkassen; M II: Hw - Rw 1724 lofwerk gemaakt door beeldhouwer Alexander Pluskens uit Rotterdam 1726/27 lofwerk gemaakt door beeldhouwer François van Douwe, Rotterdam |
r: | Rudolph Garrels 1736/38; orgelluiken verwijderd, huidige pedaalkassen gemaakt ??; M III vp: Hw 13-Rw 7-Bov 4-Ped 6 |
r: | Reichner 1750; M III vp: Hw 11-Rw 7-Bov 7 (6)-Ped 7 (6) |
r: | Albertus van Gruisen, Leeuwarden 1775 |
r: |
Pieter Stants, Gouda 1776/77; niet in staat een zo groot werk aan te kunnen, orgel afgekeurt door J.W. Lustig te Groningen onderhoud Mitterreither 1767 onderhoud Hendrik Blötz te Amsterdam 1774 |
r: |
Albertus van Gruisen, Leeuwarden 1777 onderhoud Hendrik Hermanus Hess 1777 onderhoud Albertus van Gruisen te Leeuwarden vanaf 1777 |
r: | Albertus van Gruisen, Leeuwarden 1786 |
r: | J. (I.) Reichner 1807 (eind 18e eeuw of begin 19e eeuw) |
r: | 1802, 1807, 1819, 1837 |
r: | Fa. Kam & van der Meulen, Rotterdam 1853 |
b: |
Fa. A. Standaart, Rotterdam 1916/19; in oude kas en oud front; Pn II vp: Hw 9-Pos 9-Ped 6 advies H.J.P. Textor, toenmalige organist orgel opleverd op 17 december 1919 |
r: |
Fa. Flentrop, Zaandam 1947 orgel verplaatst i.v.m. kerkrestauratie |
r: | Fa. Flentrop, Zaandam 1952; drie nieuwe stemmen |
b: |
Flentrop Orgelbouw, Zaandam 1971/75; in oude kas en front, de kas die na de kerkrestauratie provisorisch is hersteld is tevens geheel gerestaureerdM III vp: Hw 12-Rw 7-Bov 8-Ped 9 adviseur Willem Hülsmann ingebruikname orgel op woensdag 2 april 1975, inspeling op vrijdag 4 april 1975 door Willem Hülsmann en organist der kerk Jacques P. Bekkers |
r: |
Flentrop Orgelbouw, Zaandam 1994; herintonatie en verandering van de stemming. Verlaging van de winddruk, Werckmeister III-stemming vervangen door gelijkzwevende stemming Ingebruikneming op 29 juli 1994 adviseur ir H. Kooiker |
Dispositie
1738 (Niehoff/Garrels): | |
Manuaal (II) | |
Prestant 16, Prestant 8, Holpijp 8, Octaff 4, Quint 3, Octaff 2, Gemshoorn 2, Gedekt 1, Sexquialter discant, Mixtuur II 1 1/2, Scherp III 1, Cornet VI discant, Trompet 8 | |
Rugwerk (I) | |
Prestant 8 discant, Holpijp 8, Prestant 4, Octaaff 2, Quint 1 1/2, Octaaff 1, Sexquialter III discant | |
Bovenwerk (III) | |
Baarpijp 8, Quintadena 8, Tolkan 4, Vox Humana 8 | |
Pedaal | |
Subbas 16, Bordon 16, Prestant 8, Quint 6, Octaaff 4, Trompet 16 | |
disp. volgens Joachim Hess: | |
Manuaal 11 stemmen | |
Praest. 8, Holpyp 8, Octaav 8, Octaav 4, Quint 3, Sup. Oct. 2, Gemsh. 2, Mixtuur, Scherp, Sexquialtra, Cornet | |
Rugpositief 7 stemmen | |
Praestant 8, Holpyp 8, Praestant 4, Quint 3, Octaav 2, Siflet 1, Mixtuur | |
Boven Clavier 6 stemmen | |
Baarpyp 8, Quintad. 8, Tolkaan 8, Rhoerfluit 4, Octaav 2, Voxhumana 8 | |
Pedaal 6 stemmen | |
Praest. 16, Bourd. 16, Praest. 8, Quint 6, Octaav 4, Bazuyn 16 | |
1885 (volgens van ’t Kruijs): | |
Hoofdmanuaal | |
Prestant 16 discant, Prestant 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Quint 3, Octaaf 2, Woudfluit 2, Cornet VI, Mixtuur II-III, Sexquialter II-III, Scherp II, Trompet 8 | |
Rugwerk | |
Prestant 8, Holpijp 8, Fluit trav. 8, Prestant 4, Fluit 4, Sup. Octaaf 2, Octaaf 2, Octaaf 1, Mixtuur III | |
Bovenmanuaal | |
Holpijp 8, Baarpijp 8, Quintadeen 8, Tolcaan 4, Vox Humana 8 | |
Pedaal | |
Bourdon 16, Subbas 16, Prestant 8, Quint 6, Octaaf 4, Bazuin 16 | |
Koppeling | |
Tremulanten | |
1919 (Standaart): | |
Manuaal I | |
Bourdon 16, Prestant 8, Roerfluit 8, Octaaf 4, Quint 2 2/3, Octaaf 2, Cornet VI, Mixtuur V, Trompet 8 | |
Manuaal II | |
Quintadeen 16, Vioolprestant 8, Holpijp 8, Openfluit 8, Prestant 4, Fluit 4, Woudfluit 2, Terts 1 3/5, Hobo 8, Tremulant | |
Pedaal | |
Prestant 16, Subbas 16, Prestant 8, Octaaf 4, Fluit 2, Trombone 8 | |
Speelhulpen: Koppel Man. I-Man. II, Koppel Ped.-Man. I, Ped.-Man. II, Octaafkoppel-Pedaal, Octaafkoppel-Man. I, Suboctaafkoppel-Man. I | |
Combinatieknoppen: Tutti, FF, F, MF, P, oplosser, Atomatische pedaal-oplosser | |
Rugwerkkas leeg en werd ingericht als boekenkast | |
1975 (Flentrop): | |
Hoofdwerk C-f3 | |
Prestant 16, Octaaf 8 discant dubbel, Holpijp 8, Octaaf 4, Gedekte fluit 4, Quint 3, Octaaf 2, Mixtuur IV-V, Scherp IV, Cornet V, Trompet 16, Trompet 8 | |
Rugwerk C-f3 | |
Prestant 8 (C-Gis gecomb. met Gedekt), Gedekt 8, Prestant 4, Octaaf 2, Sesquialter II, Mixtuur IV-V, Dulciaan 8, Tremulant | |
Bovenwerk C-f3 | |
Baarpijp 8, Quintadeen 8, Roerfluit 4, Nasard 3, Woudfluit 2, Tertiaan, Flageolet 1, Vox Humana 8, Tremulant | |
Pedaal C-f1 | |
Bourdon 16, Prestant 8, Bourdon 8, Roerquint 6, Octaaf 4, Mixtuur V, Bazuin 16, Trompet 8, Klaroen 4 | |
Koppelingen: Hoofdwerk-Rugwerk, Hoofdwerk-Bovenwerk, Pedaal-Hoofdwerk, Pedaal-Rugwerk | |
Stemming: Werckmeisrer III |
Bronvermelding van bovenstaand orgel
Boeken | |
Geen informatie aanwezig |
Tijdschriften en andere uitgaves | |
Geen informatie aanwezig |
Laatste update: 2018-08-23 08:37:17