Gevangenis De Boschpoort - De Koepel
Nieuwe bestemming
Nassausingel 26
Breda

Gemeente Breda
Noord-Brabant

(Kerk)gebouw

De gevangenis is gebouwd werd gebouwd tussen 1882 en 1886 naar ontwerp van architect Johan Frederik Metzelaar, de ingenieur-architect voor de Gevangenis- en Regtsgebouwen.
Metzelaar koos er bij het ontwerp van de koepelgevangenis voor het zogeheten 'panopticumsysteem' toe te passen. Dit systeem was aan het eind van de achttiende eeuw in Engeland door de Britse rechtsgeleerde Jeremy Bentham uiteengezet in zijn boek Panopticon, or the Inspection House en rond 1800 in de Verenigde Staten toegepast. De gevangenis bestond zodoende uit een open cirkelvormige middenruimte van ruim dertig meter hoog, bekroond door een koepel met ijzeren spanten en een diameter van 53 meter. De bewakers konden zo vanuit het midden van het complex de gevangenen in de rondom gelegen cellenblokken in de gaten houden.
Ontwerp van het poortgebouw uit 1883 aan de oostkant van het terrein met de ingang aan de Nassausingel. De architect is bij zijn ontwerp geïnspireerd door de middeleeuwse kasteel- of stadspoort. De poort bevindt zich tussen twee zware robuuste torens verbonden met elkaar door een rondboog. De torens lopen taps toe met een uitkraging aan de bovenzijde volgens het idee van de uitkijkpost met kantelen naar middeleeuws voorbeeld. In de torens schietsleuven en vuurgaten. Tussen de torens grote deuren, waarboven een halfrond boogvormig houten grid, alsof een valhek kan worden neergelaten bij onraad. Alle onderdelen van de poort hebben een monumentale detaillering, waarbij overdadig gebruik van natuursteen.
Het gevangeniscomplex functioneerde als een klein dorp. Er waren op het complex onder andere nog een kerkgebouw, werkplaatsen, losstaand cellencomplex en een voormalige directeurswoning aanwezig.
De kerk heeft een rechthoekige plattegrond met een zadeldak liggend tussen tuitgevels. Het opgaande werk bestaat uit handgevormde baksteen in hardgrauw gemetseld in kruisverband. Het geheel staat op een plint van klinkers. Hierover ligt, uitkragend op hardstenen consoles, een hardstenen goot. De gevels bezitten vier kozijnen met een halfcirkelvormige bovendorpel en vast kalf. De onder- en bovenramen zijn vast uitgevoerd. De raamdorpels zijn in hardsteen uitgevoerd. Aan de bovenkant hebben de tuitgevels eveneens een hardstenen afdekking. De achtergevel is blind uitgevoerd.
De gehele kerkruimte wordt overspannen door een open kap gedragen door vijf spanten op muurstijlen, opgebouwd uit twee spantbenen gekoppeld door een trekbalk en schoren. De kap is dubbel beschoten. De muren en het plafond zijn witgepleisterd. De vloer is afgewerkt met achtkantige hardgebakken gele tegels en gelijke zwarte vierkante vullingen en randen.
In de kerk bevinden zich, door gevangenen gemaakt: een houten preekstoel, rond tabernakel, bidstoel, crucifix en een veertiendelige kruisweg bestaande uit ronde medaillons met een houten randversiering van een touw of ketting.
De Koepel werd in 2001 een Rijksmonument. De gevangenis werd een penitentiaire inrichting De Boschpoort geheten, een is één van de drie koepelgevangenissen in Nederland.
De gevangenis werd gesloten in ?? In de kapel zit nu City of Life Church (zie daar).

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
-
Tijdschriften en andere uitgaves
contactbrief voor kerkenverzamelaars 124(2018)12

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
Gevangenis De Boschpoort - De Koepel Breda -

Orgelhistorie

elektronium

Dispositie

Geen informatie aanwezig

Geen
foto
beschikbaar

Bronvermelding van bovenstaand orgel

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig
Laatste update: 2018-05-28 11:12:16