Vrijmetselaarsloge De Friesche Trouw
In gebruik
Bij de Put 15
Leeuwarden (Ljouwert)
Gemeente Leeuwarden
Friesland

(Kerk)gebouw

De eerste loge in Leeuwarden werd gesticht in 1734, na een reis van erfstadhouder Prins Willem Carel Hendrik Friso naar Engeland. Toen hij in 1747 vertrok naar Den Haag om daar de functie van "Algemeenen Stadhouder" te gaan bekleden, werd de loge weer opgeheven.
Een nieuwe officiële loge was de per 1 april 1781 in Leeuwarden gevestigde ambulante (militaire) loge "L'Esprit du Corps" waarvan ook enkele burgers lid waren, waaronder Nicolaas Arnoldi Knock (bekend door zijn boekje met orgeldisposities uit 1788).
Toen een jaar later - in 1782 - de militaire leden naar elders vertrokken, stichtten twaalf achterblijvende Friese leden de nieuwe (nog steeds bestaande) loge "De Friesche Trouw". Na eerst in een huis aan de Vleeschmarkt samengekomen te zijn, kochten de broeders in 1791 een pand aan het Zaailand (het latere nr. 49), dat op 3 april 1793 officieel in gebruik werd genomen. Daarbinnen waren op de tweede verdieping een grote en een kleine zaal aanwezig.
In november 1814 werd besloten "om de zaken der loge finaal te likwideren en tot dat einde het gebouw te verkoopen". Aldus geschiedde in het voorjaar van 1815. In de decennia daarna verbleef de loge in verschillende gehuurde ruimten, alvorens in 1927 een definitiever onderkomen werd aangekocht: het pand "Bij de Put 15", vlak achter de Jacobijnerkerk, waar men nog steeds gehuisvest is.
In november 1940 moest de Loge haar activiteiten staken en moesten hun gebouw verlaten, dat eerst werd verkocht aan een aannemer en daarna aan een koopman, die het inrichtte als pakhuis. Eind december 1945 kon er weer voor het eerst een tempeldienst worden gehouden, medio 1947 kreeg men het gebouw in eigendom terug. Het interieur is in de periode nadien enkele malen gemoderiseerd en opgeknapt.
Toen men in 1793 het pand aan het Zaailand betrok, moet men voor gebruik in de grote zaal een klein orgel hebben aangeschaft. Voor het pand Bij de Put werd in 1928 een orgel aangekocht
Het aanwezige orgel is een van de weinige, zo niet het enige nog aanwezige pijporgel in een loge in ons land.

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
-
Tijdschriften en andere uitgaves
-

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
Vrijmetselaarsloge De Friesche Trouw Leeuwarden -

Orgelhistorie

b: Albertus van Gruisen, Leeuwarden 1793; kabinetorgel M I:
- het instrument werd in maart 1815 omschreven als "een uitmuntend Zaal- of Kerkorgel". Het orgel werd te koop aangeboden. aan wie het orgel is verkocht, is onbekend
- op 23 januari 1928 werd met de Fa. Bakker & Timmenga een contract gesloten
b: Fa. Bakker & Timmenga, Leeuwarden 1928, het front is een ontwerp van Baart en Kramer; het binnenwerk werd dwars achter het front geplaatst, met tegen de zijwand de pedaalpijpen. Er is deels bestaand pijpwerk gebruikt; Pn I vp: Man 6-Ped 1
het orgel werd op 5 mei 1928 opgeleverd
- Fa. Bakker & Timmenga, jaarlijks onderhoud
r: Fa. Bakker & Timmenga, Leeuwarden 1930; reparatie blaasbalg
r: Fa. Bakker & Timmenga, Leeuwarden 1946; grondige restauratie: alle pijpen werden schoongemaakt en ontdaan van deuken en "builen". De Orgelkas werd hersteld, de frontpijpen gealumineerd (= voorzien van aluminiumverf). De speeltafel werd uit elkaar genomen en de membranen vernieuwd
- Tegenwoordig klinkt er alleen nog muziek via elektronische geluiddragers. Het orgel is nog steeds bespeelbaar, al behoeft het wel een goede onderhoudsbeurt

Dispositie

1928 (Bakker & Timmenga):
Manuaal C-f3
Prestant 8, Aeoline 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Roerfluit 4, Violine 4, Tremulant
Pedaal C-f1
Subbas 16
Pedaalkoppel. Superoctaafkoppel
Ventiel. Drukknoppen voor P (piano), M.F. (mezzo forte), T (tutti), A (aflosser)
Elektrische windvoorziening. De magazijnbalg met in- en uitslaande vouwen bevindt zich tegen de linkerzijde van de kas

Bronvermelding van bovenstaand orgel

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig
Laatste update: 2017-04-29 14:36:22